گونئي آذربايجان سياسي بيرليک و امکداشليق کوميسسيياسينين موراجيعتي
گونئي آذربايجان سياسي بيرليک و امکداشليق کوميسسيياسينين موراجيعتي
حؤرمتلي هموتنلر! دونيادا، رئگيوندا و گونئي آذربايجانيميزدا گئدن سون آيلارين حاديثه لري، بيزي بير داها گونئي آذربايجاندا اولان فعال قوووه لري توپلاشديريب بيرگه سياسي بيرلييه و امکداشليغا جلب ائتمه يه داها دا آرتيق سؤوق ائدير. اينانيريق کي، مسئوليت هيسس ائدن هر بير گونئي آذربايجانلي بئله بير امکداشليغا جان آتير و گونئي آذربايجانيميزدا حؤکم سورن آجيناجاقلي وضعيتي آرادان قالديرماغا يئني جهدلر ائدير. امکداشليقلارين دايره سي نه قدر گئنيش، ائففئکتيو و اساس مثله لر اوزره تشکيل تاپيرسا، او قدر ده اؤلکه ميزين و خالقيميزين ميللي قورتولوشو، ريفاهي و اوزون ايللردن بري قالميش پروبلئملري نين هللي يولوندا موهوم آدديملار آتيلا بيلير.
دونيادا گئدن ضيديتلي جاهانشومول پروسئسلره نظر سالديقدا، گؤرونور کي، تاريخ بويو هر زامان بشريت، اينتئقراسييا و واحيد سياسي-ايقتيصادي-مدني مکانين بير حيصه سي اولماغا جان آتميشدير. بونا باخماياراق، موناقيشه لر و موحاريبه لر بؤيوک فلاکتلر گتيرميشدير. 20- نجی عصرين اؤزونده دونيادا بؤلگه لراراسي ايقتيصادي-مدني، سياسي-حربي، گئوسيياسي-دئموقرافيک علاقه لر گوجلنديگي حالدا، بوگون همين پروسئسلر هم يئرلي حربي توققوشمالارلا و هم ده سياسي بؤهرانلي وضعيتلرله موشاييعت اولونور. بؤيوک دؤولتلر لازيمي قدر هر بير بهانه دن سوي-ايستيفاده ائده رک، غدارجاسينا ايشغالچيليق و قارتله مشقولدورلار. اينسانين اينسان اوزرينده عصارتي هله ده مؤوجوددور. ايستئمار، ايستيبداد، ايستيثمار و يئني-ايستئمار، اسارتين موختليف نؤولري اولاراق ميليتاريزم، شووينيزم، راسسيزم، آسسيميلاسييا، ديکتاتورلوق شکيللرينده بوروزه وئريليرلر.
عزيز قارداش و باجيلار! سون آي ياريمدا منطقه ميزده گئدن هسساس سياسي و حربي عملياتلار دئديکلريميزه جانلي سوبوتدور. آوقوستون 7-دن باشلاياراق روسييانين حربي طياره لري گورجوستان اراضيسيني بومبالاميش و داها سونرا گورجوستان رئسپوبليکاسي نين داخيلينده اولان جنوبي اوسئتييا بؤلگه سينده و اورادان گورجوستان دؤولتينه قارشي سيلاهلي عملياتلار آپارميشدير. سسري داغيلديقدان سونرا، روسييا، گورجوستان دؤولتي ايله راضيلاشمادان، جنوبي اوسئتييا، آجارييا و آبخازييا بؤلگه لرينه " صولح مراملي قوووه لر " بهانه سي ايله قوشون يئرلشديره رک، بين الخالق هوقوق نورمالاريني پوزموشدور. ايلک باشدا روسييا، ب ام ت و آوروپا بيرليگيني بونا راضيليق وئرمه يه مجبور ائتميشدي. جاري ايلين آوقوستونون اولينده ايسه، روسييا، سااکاشويلي نين سياسي تجروبه سيزليگيندن لازيمي بهانه الده ائتدي.
بيلديگيميز کيمي، قافقازييا، يئرالتي و يئراوستو ثروتلر، اسکي مدنيت، ايشگوزار اينسانلار و جوغرافي نؤقتئي-نظردن استراتئژيکي منطقه دير. ائله بونا گؤره ده خوصوصن سون يوزيللر ايستئمارچي قوووه لرين ايشتيراکي ايله کئشمکئشلي حيات سورموشدور و بوگون ده بو کئشمکئش داوام ائدير. رئگيوندا حاکيم اولان سووئت ايمپئراسيياسي داغيلديقدان سونرا، اونون اينحيصارچيليق رولونا چوخ جيدي خلل گتيرن موستقيل آذربايجان و گورجوستان دؤولتلري، همين ايمپئرييا طرفيندن موحاريبه لره معروض قالميش، داغليق-قاراباغ، آبخازييا، جنوبي اوسئتييا کيمي موناقيشه لرله راستلاشميشلار. رئگيونون نئفت و قاز قايناقلاري، تکجه روسييا ايمپئريياسي نين يوخ، بلکه دونيانين سوپئردؤولتلري نين بو منطقه ده ماراغيني قازانميشدير. بو قايناقلارين بؤيوک حيصه سي نين آذربايجان رئسپوبليکاسيندا يئرلشديگي هامييا معلومدور - کي، اگر رئگيوندا صولح شرايتي داوام ائدرسه، شيماللي قارداشلاريميزين هرترفلي اينکيشافيندا موهوم رول اوينايا بيله جکدير. بو سروتلري باشقا خالقلارين مصرفينه وئرمک اوچون، باکي-طيفليس-جئيهان نئفت بوروسو، آذربايجان، گورجوستان و تورکييه نين گئو-ايقتيصادي نؤقتئي نظردن بيرلشمه سينه ماراق ياراديبدير. آنجاق، روسييا اؤزونو هله ده بو ماراقدا سهمدار سايير. سسري داغيلديقدان سونرا، روسييانين سون 20 ايلليک داخيلي بؤهراني بو ماراغين اوزه چيخماسينا ايمکان وئرميردي. نئفتين دونيادا قييمتي نين باهاليغي و بو يولدان روسييانين الده ائتديگي پول، اونون ميلليتاريستي و ايمپئرياليستي مقصدلري نين آشکارا چيخماسينا ايمکان وئرير و سون بير آيدا چينده اوليمپيا اويونلاري گئدن بير زاماندا، روسييا، آبش و غرب اؤلکه لري نين گورجوستاندا تظاهور ائتديگي ماراق توققوشماسي دونيا ايجتيماياتيني بير داها ديسکينديردي.
گورجوستان تورپاقلارينا روسييانين زوراکي و قانونسوز موداخيله سي، هم ده بين الخالق ايجتيمايتده جيدي نارازيليقلا قارشيلاندي. سيويل توپلوملار، کرئملين بو حرکتيني اونون 21-جي عصرين ديرلرينه فئودال موناسيبتي و يئني غصبکارليق سيياستي نين باشلانغيجي کيمي ديرلنديرديلر. گورجوستانا هوجوم، روسييانين دونياداکي ايمئجيني ضربه آلتيندا قويدو. رسمي موسکوانين بو زوراکي موداخيله يه برائت قازانديرماق جهدلري نين ايسه اوغورلو و يا اوغورسوز اولماسيني، گله جک داها آشکارجا گؤستره جکدير. آنجاق، بيز، گونئي آذربايجانليلار اولاراق، هميشه بوتون پروبلئملي مثله لرين صولح يولو ايله هللي نين طرفداري اولدوغوموزو بيلديرميشيک. دانيشيقلار اوچون بوتون ايمکانلار توکنمه ديگي حالدا، گورجوستان، جنوبي اوسئتييادا گوج تطبیق ائتمک ايستگينه دوشدو. روسييا دا بوندان ايستيفاده ائديب موستقيل دؤولتين اراضيسيني ايشغال ائتدي، بونونلا دا بوتون بين الخالق دير و نورمالارا سايغيسيزليق، ائتيناسيزليق نومونه سي گؤستردي. بئله بير وضعيتده آذربايجان دؤولتي قارشي دوران طرفلري صولح دانيشيقلارينا دعوت ائتدي. قونشولاري ايله صولح شرايتينده ياشاماغين طرفداري اولان آذربايجان رئسپوبليکاسي نين ايستگي، دينج شرايتده ياشاماقدان عيبارتدير و طلبي هر هانسي پروبلئملي مسئله ده قونشولاري نين ديل تاپمالاريدير.
آبش و آوروپا دؤولتلري ايسه، روسييانين تجاووزونون قارشيسيندا 6 مادده ليک لاييهه حاضيرلاياراق مؤهتواجا ضغیف مؤوقئ توتدولار.
ب ام ت-ده بو مثله ني موزاکيره ائدن واخت، بؤيوک دؤولتلرين سياسي منافعي اوز-اوزه گلسه ده، نهايت روسييانين بو عملي غرب طرفيندن منفي قارشيلانسا دا و اونون بؤيوک سککيزليکدن چيخاريلماسي، بين الخالق تيجارت دونياسينا گيرمه سي نين قارشيسي نين آلينماسي، روسييادا سرمايه ياتيريمي نين دايانديريلماسي، يئني تئخنولوگييانين روسييايا ايدخالينا قاداغا قويولماسي، آوروپا شوراسيندان چيخاريلماسي، سوچيده اوليمپيا اويونلاري نين کئچيريلمه سي نين بويکوت ائديلمه سي و س کيمي تکليفلر ايره لي سورولسه ده، روسييا اونلارا قارشي عملياتينا لازيمي قدر ايمکانلاريندان ايستيفاده ائتمک فيکرينده دير. او جومله دن آوروپايا نئفت و قازين بوراخيلماسي نين قارشيسيني آلماسي، افقانيستاندا موحاريبه نين درينلشديريلمه سينه يارديم گؤسترمه سي، ايسرايله قارشي اولان اؤلکه لري آرتيق مودئرن سيلاهلارلا سيلاهلانديرماسي، ايرانين آتوم دوسياسيندا غربه قارشي مؤوقئ و ايرانين کناريندا دايانماسيني روس دؤولت دايره لري وورغولايير.
موباريز هموتنلر! گورجوستاندا باش وئرن حاديثه ، دؤولتلر و ميلتلر آراسيندا هرهانسي رئگيونال و بين الخالق دييشيکليکلرين قيغيلجيمي اولورسا، بيز بو رئگيوندا منافعيميزي قوروماغي باجارماليييق.
روسيياداکي ايران آراشديرمالار مرکزي نين سدري رجب سفراو بوگونلر اؤز آراشديرمالاري نين بيرينده منافعيميزه ضيد اولان بئله بير تکليف ائديبدير کي، ايران-روسييا يئني آلليانسي نين يارانماسي ستراتئژيکي بؤلگه لر اولان " شرقي آذربايجان " ايالتينده و قيشم آداسيندا روسييانين ايکي حربي بازا ياراتماسي ايله نتيجلنه بيلر. سفراو قئيد ائدير کي، بونونلا، آذربايجان رئسپوبليکاسي، تورکييه و گورجوستاني روسييا اؤز کونترولونا آلاراق معلوماتلاري رسمي تئهرانلا پايلاشير.
حؤرمتلي سويداشلار! بو کيمي پرويئکتلرين حياتا کئچيريلمه سي نين قارشيسيني آلماق اوچون، بيز گونئي آذربايجانليلاردان داها دا آييقليق طلب اولونور. چونکي بو پرويئکتلر، روسيياني قافقاز رئگيونوندا 1907-جي ايللردن اول اويناديغي رولو تکرارلاماسينا گتيريب چيخارماغا سؤوق ائدير. آوروپا و آبش گوجونه قارشي چيخان روسيياني اؤزونه داياق گؤرن ايران ايسلام رئپوبليکاسي، اونون گورجوستانداکي حرکتلريندن سئوينير. ائله محض يوخاريداکي پرويئکتين تکميللشمه سي، آوروپا - آبش قودرتينه قارشي، روسييا - چين - ايران ايسلام رئسپوبليکاسي گوجونون اورتايا چيخماسي مطبوعاتدا سسله نير. بئله بير حالدا رئگيوندا يئني سياسي جوغرافييانين موعينلشه بيله جگيني نظره آلاراق، گونئي آذربايجانين اؤز موقددراتيني تييين ائتمه سي اوچون، گئنيش ميقياسدا امکداشليق و سياسي بيرليگي تامين ائتمه ليگيک.
ديرلي سويداشلار! قافقازييادا باش وئرن حاديثه لر، آذربايجانين دوستلاريني دا تاثير آلتينا سالير. تورکييه پرئزيدئنتي عبدالله گولون 6 سئنتيابر "ائرمنيستانا" سفري، محض روسييانين تکليفي ايله باش توتور. بئله کي، ايلک نؤوبه ده - "ائرمنيستان" موستقيل دئييل و اونا گؤره ده اؤز تشببوسو ايله تورکييه رسميسيني دعوت ائده بيلمزدي. تورکييه ايله معين راضيلاشمالار الده ائدن روسييا، قافقاز ايتتيفاقي لاييهه سي چرچيوه سينده، اونا قافقازييادا معين ايمکانلار ياراتماغا وعد ائدير. آذربايجانليلارين اکثريتي ايسه گولون سفري نين، داغليق قاراباغ موناقيشه سي نين نيظاملانماسينا منفي تاثير گؤستره جگيني دوشونه رک، تورکييه نين "ائرمنيستانلا" قئيد-شرطسيز امکداشليق قورماغا باشلاماسيني پيسله ديلر. بئله کي، قارداشي آذربايجان رئسپوبليکاسي نين 20% تورپاقلاريني ايشغال ائدن، اورادان ميليوندان آرتيق آذربايجان تورکونو سورگون سالان و ائتنيک تميزله مه يه معروض قويان، تورکييه نين اراضي بوتؤولوگونو تانيمايان، قوندارما سويقيريم ايديعالاريندان ال چکمه ين "ائرمنيستانا" سفر، تورکييه طرفيندن تام تک ترفلي گوزشت کيمي قييمتلنديريلير.
بونلارا باخماياراق، تورکييه پرئزيدئنتي نين ايروان سفري، نييسه دييشمک گوجونده ده دئييل - بئله کي، تورکييه اوردوسو، اهاليسي و حاکيم ائليتاسي، آذربايجانين ماراقلاريني ائرمني ايديعالارينا قوربان وئرمه يه يول وئرميه جگيني دوشونوروک. بونلارلا ياناشي، تورکييه پرئزيدئنتي نين "ائرمنيستان" سفري ايله باغلي داشناکتسوتيون پارتيياسي نين ايرواندا کئچيرديگي اعتيراض آکسييالاري، همين سفرين هئچ ده راحات کئچمه ديگيني گؤسترير. فوتبول اويونو زاماني تورکييه دؤولت هيمني ايفا اولونارکن و تورکييه بايراغي ستاديونا گتيريلرکن ستاديونو فيت سسلري نين بورومه سي، بونا علاوه نومونه دير.
تورکييه باش نازيري نين تکليف ائتديگي، قافقازدا اؤلکه لراراسي پروبلئملرين ديپلوماتيک يوللا هلل اولونماسيني حدف توتان قافقاز ايستيقرار و امکداشليق پلاتفورمو - قافقاز ايتتيفاقي لاييهه سي، تورکييه پرئزيدئنتي طرفيندن دستکلنسه ده، تورکييه موخاليفت پارتييالاري نين " بو ايتتيفاق روسيياني گوجلنديره جکدير " آرقومئنتي ايله هاقلي اعتيراضا سبب اولموشدور. آيديندير کي، روسييا گوجلنديگي حالدا اوندان آسيلي اولان ايران ايسلام رئسپوبليکاسي دا گوجله نير و تئهران رئژيمي نين گوجلنمه سي، اونون حسابينا ياشايان ايشغالچي "ائرمنيستاني" دا آياقدا توتور.
بيز، منطقه ده هرهانسي اينتئقراسييانين علئيهينه دئييليک. لاکين، بو اينتئقراسييادا بيرينجي نؤوبه ده آذربايجانليلارين ميللي منافعي نظرده آلينماليدير.
بوندان علاوه ، گوندن-گونه ايراندا حاکيم اولان شووينيست، فاناتيک، ديکتاتور و صولح و امنيت و دئموکراتييايا قارشي اولان مؤوجود رئژيم، هرهانسي داخيلي و خاريجي فورصتدن ايستيفاده ائديب و خالقيميزي اسارت آلتيندا ساخلاماغا، آسسيميلاسييا سيياستيني تطبیق ائتمه يه، ميللي-مدني و اينساني هاقلاريني پوزماغا و سينفي و سياسي آزادليقلارا يول وئرمه مه يه جهد گؤسترير.
23 سئنتيابر مکتبلرين آچيليشي عرفه سينده اونلارجا سويداشلاريميزي (و جومله دن عليرزا سررافي، اکبر آزاد، هسن راشيدي، سعيد محمدي موغانلي، هسن رهيمي بايات، هوسئين هئيدري، آبباس نعیمي، مئهدي نعيمي و صياد محمد ياني) حبس ائتمک و آذربايجانليلارين اؤز آنا-ديللرينده ايبتيداي مکتبدن توتموش اونيوئرسيتئته قدر آنا ديلينده درس کئچمکدن يئنه ده محروم قالمالاري اونو گؤسترير کي، مؤوجود ايران ايسلام رئسپوبليکاسينا هر هانسي بير گوزشت، موساليهه، رئفورم و قانونا احتيرام حتّی اؤز قويدوغو قانونلارا دا اوندان حؤرمت گؤزله مک بيهوده و يئرسيزدير. 63 ايل بوندان اول پيشه وري هؤکومتي طرفيندن آذربايجان تورکجه سي رسمي ديل ائلان اولوندو. پيشه وري هؤکومتي ده مرکزي دؤولت واسيطه سي ايله " موظفر فيروز – پيشه وري موقاويله سي " اساسيندا رسميته تانيندي. آنجاق، بوگونه قدر آنا ديلينده تعليم و تدريس حاقي، هم شاه و هم خومئيني رئژيملري واسيطه سيله رايت ائديلمه ميش و ديکتاتورجاسينا بيرترفلي اولاراق موقاويله پوزولموشدور. خالقيميز، اؤزونه آيد اولان ميللي، مدني، ايقتيصادي، سياسي و اينساني هاقلاريني آنجاق موباريزه ايله الده ائتمه ليدير و بو موباريزه خالقيميز آراسيندا رئژيمه قارشي گئنيش امکداشليق و بيرليک واسيطه سي ايله حياتا کئچه بيلير. خالقيميزين موختليف قيشر، زومره لر، طبقه لر، سياسي و مدني قوووه لر آراسيندا امکداشليق و ايتتيهاديني تامين ائتمه دن، ايسته نيلن نتيجه الده ائديلميه جکدير. نه زيندانيلر آزاد اولا بيلر، نه ده کي مکتبلرده آنا ديلي تدريس اولونار.
حؤرمتلي هموتنلر! گلين بيرليکده بير سسله سؤيله يک:
آذربايجانلي مهبوسلار زينداندان آزاد اولونسون!
آنا ديليميز رسمي ديل ائلان ائديليب، مکتبلرده تدريس اولونسون!
گونئي آذربايجاندا سياسي قوووه لر بيرلشسين!
گونئي آذربايجان خالقي نين بيرليگي تامين ائديلسين!
گونئي آذربايجانليلار اؤز ميللي موقددراتيني اؤزلري تعين ائتسين!
گونئي آذربايجان سياسي بيرليک و امکداشليق کوميسسيياسي (گاسبئک: (
عبدالله امير هاشيمي (جاوانشير(
فيريدون پرويزنيا
ماشاالله رزمي
مهمد موشتاق
دکتر نورالدين قروي
19.09.2008
GÜNEY AZƏRBAYCAN SİYASİ BİRLİK VƏ ƏMƏKDAŞLIQ KOMİSSİYASININ
MÜRACİƏTİ
Hörmətli həmvətənlər! Dünyada, regionda və Güney Azərbaycanımızda gedən son ayların hadisələri, bizi bir daha Güney Azərbaycanda olan fəal qüvvələri toplaşdırıb birgə siyasi birliyə və əməkdaşlığa cəlb etməyə daha da artıq sövq edir. İnanırıq ki, məsuliyyət hiss edən hər bir güney azərbaycanlı belə bir əməkdaşlığa can atır və Güney Azərbaycanımızda hökm sürən acınacaqlı vəziyyəti aradan qaldırmağa yeni cəhdlər edir. Əməkdaşlıqların dairəsi nə qədər geniş, effektiv və əsas məsələlər üzrə təşkil tapırsa, o qədər də ölkəmizin və xalqımızın milli qurtuluşu, rifahı və uzun illərdən bəri qalmış problemlərinin həlli yolunda mühüm addımlar atıla bilir.
Dünyada gedən ziddiyyətli cahanşumul proseslərə nəzər saldıqda, görünür ki, tarix boyu hər zaman bəşəriyyət, inteqrasiya və vahid siyasi-iqtisadi-mədəni məkanın bir hissəsi olmağa can atmışdır. Buna baxmayaraq, münaqişələr və müharibələr böyük fəlakətlər gətirmişdir. XX əsrin özündə dünyada bölgələrarası iqtisadi-mədəni, siyasi-hərbi, geosiyasi-demoqrafik əlaqələr gücləndiyi halda, bugün həmin proseslər həm yerli hərbi toqquşmalarla və həm də siyasi böhranlı vəziyyətlərlə müşayiət olunur. Böyük dövlətlər lazımı qədər hər bir bəhanədən sui-istifadə edərək, qəddarcasına işğalçılıq və qarətlə məşquldurlar. İnsanın insan üzərində əsarəti hələ də mövcuddur. İstemar, istibdad, istismar və yeni-istemar, əsarətin müxtəlif növləri olaraq militarizm, şovinizm, rassizm, assimilasiya, diktatorluq şəkillərində büruzə verilirlər.
Əziz qardaş və bacılar! Son ay yarımda məntəqəmizdə gedən həssas siyasi və hərbi əməliyyatlar dediklərimizə canlı sübutdur. Avqustun 7-dən başlayaraq Rusiyanın hərbi təyyarələri Gürcüstan ərazisini bombalamış və daha sonra Gürcüstan Respublikasının daxilində olan Cənubi Osetiya bölgəsində və oradan Gürcüstan dövlətinə qarşı silahlı əməliyyatlar aparmışdır. SSRİ dağıldıqdan sonra, Rusiya, Gürcüstan dövləti ilə razılaşmadan, Cənubi Osetiya, Acariya və Abxaziya bölgələrinə “sülhməramlı qüvvələr” bəhanəsi ilə qoşun yerləşdirərək, beynəlxalq hüquq normalarını pozmuşdur. İlk başda Rusiya, BMT və Avropa Birliyini buna razılıq verməyə məcbur etmişdi. Cari ilin avqustunun əvvəlində isə, Rusiya, Saakaşvilinin siyasi təcrübəsizliyindən lazımı bəhanə əldə etdi.
Bildiyimiz kimi, Qafqaziya, yeraltı və yerüstü sərvətlər, əski mədəniyyət, işgüzar insanlar və coğrafi nöqtei-nəzərdən stratejiki məntəqədir. Elə buna görə də xüsusən son yüzillər istemarçı qüvvələrin iştirakı ilə keşməkeşli həyat sürmüşdür və bugün də bu keşməkeş davam edir. Regionda hakim olan Sovet İmperasiyası dağıldıqdan sonra, onun inhisarçılıq roluna çox ciddi xələl gətirən müstəqil Azərbaycan və Gürcüstan dövlətləri, həmin imperiya tərəfindən müharibələrə məruz qalmış, Dağlıq-Qarabağ, Abxaziya, Cənubi Osetiya kimi münaqişələrlə rastlaşmışlar. Regionun neft və qaz qaynaqları, təkcə Rusiya İmperiyasının yox, bəlkə dünyanın superdövlətlərinin bu məntəqədə marağını qazanmışdır. Bu qaynaqların böyük hissəsinin Azərbaycan Respublikasında yerləşdiyi hamıya məlumdur – ki, əgər regionda sülh şəraiti davam edərsə, şimallı qardaşlarımızın hərtərəfli inkişafında mühüm rol oynaya biləcəkdir. Bu sərvətləri başqa xalqların məsrəfinə vermək üçün, Bakı-Tiflis-Ceyhan neft borusu, Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyənin geo-iqtisadi nöqtei nəzərdən birləşməsinə maraq yaradıbdır. Ancaq, Rusiya özünü hələ də bu maraqda səhmdar sayır. SSRİ dağıldıqdan sonra, Rusiyanın son 20 illik daxili böhranı bu marağın üzə çıxmasına imkan vermirdi. Neftin dünyada qiymətinin bahalığı və bu yoldan Rusiyanın əldə etdiyi pul, onun millitaristi və imperialisti məqsədlərinin aşkara çıxmasına imkan verir və son bir ayda Çində Olimpia oyunları gedən bir zamanda, Rusiya, ABŞ və Qərb ölkələrinin Gürcüstanda təzahür etdiyi maraq toqquşması dünya ictimaiyyatını bir daha diskindirdi.
Gürcüstan torpaqlarına Rusiyanın zorakı və qanunsuz müdaxiləsi, həm də beynəlxalq ictimaiyyətdə ciddi narazılıqla qarşılandı. Sivil toplumlar, Kremlin bu hərəkətini onun XXI əsrin dəyərlərinə feodal münasibəti və yeni qəsbkarlıq siyasətinin başlanğıcı kimi dəyərləndirdilər. Gürcüstana hücum, Rusiyanın dünyadakı imecini zərbə altında qoydu. Rəsmi Moskvanın bu zorakı müdaxiləyə bəraət qazandırmaq cəhdlərinin isə uğurlu və ya uğursuz olmasını, gələcək daha aşkarca göstərəcəkdir. Ancaq, biz, güney azərbaycanlılar olaraq, həmişə bütün problemli məsələlərin sülh yolu ilə həllinin tərəfdarı olduğumuzu bildirmişik. Danışıqlar üçün bütün imkanlar tükənmədiyi halda, Gürcüstan, Cənubi Osetiyada güc tətbiq etmək istəyinə düşdü. Rusiya da bundan istifadə edib müstəqil dövlətin ərazisini işğal etdi, bununla da bütün beynəlxalq dəyər və normalara sayğısızlıq, etinasızlıq nümunəsi göstərdi. Belə bir vəziyyətdə Azərbaycan dövləti qarşı duran tərəfləri sülh danışıqlarına dəvət etdi. Qonşuları ilə sülh şəraitində yaşamağın tərəfdarı olan Azərbaycan Respublikasının istəyi, dinc şəraitdə yaşamaqdan ibarətdir və tələbi hər hansı problemli məsələdə qonşularının dil tapmalarıdır.
ABŞ və Avropa dövlətləri isə, Rusiyanın təcavüzünün qarşısında 6 maddəlik layihə hazırlayaraq möhtəvaca zəif mövqe tutdular.
BMT-də bu məsələni müzakirə edən vaxt, böyük dövlətlərin siyasi mənafei üz-üzə gəlsə də, nəhayət Rusiyanın bu əməli Qərb tərəfindən mənfi qarşılansa da və onun Böyük Səkkizlikdən çıxarılması, Beynəlxalq Ticarət Dünyasına girməsinin qarşısının alınması, Rusiyada sərmayə yatırımının dayandırılması, yeni texnologiyanın Rusiyaya idxalına qadağa qoyulması, Avropa Şurasından çıxarılması, Soçidə Olimpia oyunlarının keçirilməsinin boykot edilməsi və s kimi təkliflər irəli sürülsə də, Rusiya onlara qarşı əməliyyatına lazımı qədər imkanlarından istifadə etmək fikrindədir. O cümlədən Avropaya neft və qazın buraxılmasının qarşısını alması, Əfqanistanda müharibənin dərinləşdirilməsinə yardım göstərməsi, İsrailə qarşı olan ölkələri artıq modern silahlarla silahlandırması, İranın atom dosyasında Qərbə qarşı mövqe və İranın kənarında dayanmasını rus dövlət dairələri vurğulayır.
Mübariz həmvətənlər! Gürcüstanda baş verən hadisə, dövlətlər və millətlər arasında hərhansı regional və beynəlxalq dəyişikliklərin qığılcımı olursa, biz bu regionda mənafeimizi qorumağı bacarmalıyıq.
Rusiyadakı İran Araşdırmalar Mərkəzinin sədri Rəcəb Səfərov bugünlər öz araşdırmalarının birində mənafeimizə zidd olan belə bir təklif edibdir ki, İran-Rusiya yeni alliansının yaranması stratejiki bölgələr olan “Şərqi Azərbaycan” əyalətində və Qişm adasında Rusiyanın iki hərbi baza yaratması ilə nəticələnə bilər. Səfərov qeyd edir ki, bununla, Azərbaycan Respublikası, Türkiyə və Gürcüstanı Rusiya öz kontroluna alaraq məlumatları rəsmi Tehranla paylaşır.
Hörmətli soydaşlar! Bu kimi proyektlərin həyata keçirilməsinin qarşısını almaq üçün, biz güney azərbaycanlılardan daha da ayıqlıq tələb olunur. Çünki bu proyektlər, Rusiyanı Qafqaz regionunda 1907-ci illərdən əvvəl oynadığı rolu təkrarlamasına gətirib çıxarmağa sövq edir. Avropa və ABŞ gücünə qarşı çıxan Rusiyanı özünə dayaq görən İran İslam Republikası, onun Gürcüstandakı hərəkətlərindən sevinir. Elə məhz yuxarıdakı proyektin təkmilləşməsi, Avropa - ABŞ qüdrətinə qarşı, Rusiya – Çin – İran İslam Respublikası gücünün ortaya çıxması mətbuatda səslənir. Belə bir halda regionda yeni siyasi coğrafiyanın müəyyənləşə biləcəyini nəzərə alaraq, Güney Azərbaycanın öz müqəddəratını təyyin etməsi üçün, geniş miqyasda əməkdaşlıq və siyasi birliyi təmin etməliyik.
Dəyərli soydaşlar! Qafqaziyada baş verən hadisələr, Azərbaycanın dostlarını da təsir altına salır. Türkiyə prezidenti Abdulla Gülün 6 sentyabr “Ermənistan”a səfəri, məhz Rusiyanın təklifi ilə baş tutur. Belə ki, ilk növbədə - “Ermənistan” müstəqil deyil və ona görə də öz təşəbbüsü ilə Türkiyə rəsmisini dəvət edə bilməzdi. Türkiyə ilə müəyyən razılaşmalar əldə edən Rusiya, Qafqaz İttifaqı layihəsi çərçivəsində, ona Qafqaziyada müəyyən imkanlar yaratmağa vəd edir. Azərbaycanlıların əksəriyyəti isə Gülün səfərinin, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasına mənfi təsir göstərəcəyini düşünərək, Türkiyənin “Ermənistan”la qeyd-şərtsiz əməkdaşlıq qurmağa başlamasını pislədilər. Belə ki, qardaşı Azərbaycan Respublikasının 20% torpaqlarını işğal edən, oradan milyondan artıq Azərbaycan türkünü sürgün salan və etnik təmizləməyə məruz qoyan, Türkiyənin ərazi bütövlüyünü tanımayan, qondarma soyqırım iddialarından əl çəkməyən “Ermənistan”a səfər, Türkiyə tərəfindən tam təktərəfli güzəşt kimi qiymətləndirilir.
Bunlara baxmayaraq, Türkiyə prezidentinin İrəvan səfəri, nəyisə dəyişmək gücündə də deyil – belə ki, Türkiyə ordusu, əhalisi və hakim elitası, Azərbaycanın maraqlarını erməni iddialarına qurban verməyə yol verməyəcəyini düşünürük. Bunlarla yanaşı, Türkiyə prezidentinin “Ermənistan” səfəri ilə bağlı Daşnaktsütyun partiyasının İrəvanda keçirdiyi etiraz aksiyaları, həmin səfərin heç də rahat keçmədiyini göstərir. Futbol oyunu zamanı Türkiyə dövlət himni ifa olunarkən və Türkiyə bayrağı stadiona gətirilərkən stadionu fit səslərinin bürüməsi, buna əlavə nümunədir.
Türkiyə başnazirinin təklif etdiyi, Qafqazda ölkələrarası problemlərin diplomatik yolla həll olunmasını hədəf tutan Qafqaz İstiqrar və Əməkdaşlıq Platformu – Qafqaz İttifaqı layihəsi, Türkiyə prezidenti tərəfindən dəstəklənsə də, Türkiyə müxalifət partiyalarının “bu ittifaq Rusiyanı gücləndirəcəkdir” arqumenti ilə haqlı etiraza səbəb olmuşdur. Aydındır ki, Rusiya gücləndiyi halda ondan asılı olan İran İslam Respublikası da güclənir və Tehran rejiminin güclənməsi, onun hesabına yaşayan işğalçı “Ermənistan”ı da ayaqda tutur.
Biz, məntəqədə hərhansı inteqrasiyanın əleyhinə deyilik. Lakin, bu inteqrasiyada birinci növbədə azərbaycanlıların milli mənafei nəzərdə alınmalıdır.
Bundan əlavə, gündən-günə İranda hakim olan şovinist, fanatik, diktator və sülh və əmniyyət və demokratiyaya qarşı olan mövcud rejim, hərhansı daxili və xarici fürsətdən istifadə edib və xalqımızı əsarət altında saxlamağa, assimilasiya siyasətini tətbiq etməyə, milli-mədəni və insani haqlarını pozmağa və sinfi və siyasi azadlıqlara yol verməməyə cəhd göstərir.
23 sentyabr məktəblərin açılışı ərəfəsində onlarca soydaşlarımızı (o cümlədən Əlirza Sərrafi, Əkbər Azad, Həsən Raşidi, Səyid Məhəmmədi Muğanlı, Həsən Rəhimi Bayat, Hüseyn Heydəri, Abbas Nəimi, Mehdi Nəimi və Səyyad Məhəmmədianı) həbs etmək və azərbaycanlıların öz ana-dillərində ibtidai məktəbdən tutmuş universitetə qədər ana dilində dərs keçməkdən yenə də məhrum qalmaları onu göstərir ki, mövcud İran İslam Respublikasına hər hansı bir güzəşt, müsalihə, reform və qanunaehtiram hətta öz qoyduğu qanunlara da ondan hörmət gözləmək bihudə və yersizdir. 63 il bundan əvvəl Pişəvəri Höküməti tərəfindən Azərbaycan türkcəsi rəsmi dil elan olundu. Pişəvəri Höküməti də Mərkəzi Dövlət vasitəsi ilə “Müzəffər Firuz – Pişəvəri Müqaviləsi” əsasında rəsmiyyətə tanındı. Ancaq, bugünə qədər Ana Dilində təlim və tədris haqqı, həm Şah və həm Xumeyni rejimləri vasitəsilə rəayət edilməmiş və diktatorcasına birtərəfli olaraq müqavilə pozulmuşdur. Xalqımız, özünə aid olan milli, mədəni, iqtisadi, siyasi və insani haqlarını ancaq mübarizə ilə əldə etməlidir və bu mübarizə xalqımız arasında rejimə qarşı geniş əməkdaşlıq və birlik vasitəsi ilə həyata keçə bilir. Xalqımızın müxtəlif qişr, zümrələr, təbəqələr, siyasi və mədəni qüvvələr arasında əməkdaşlıq və ittihadını təmin etmədən, istənilən nəticə əldə edilməyəcəkdir. Nə zindanilər azad ola bilər, nə də ki məktəblərdə ana dili tədris olunar.
Hörmətli həmvətənlər! Gəlin birlikdə bir səslə söyləyək:
Azərbaycanlı məhbuslar zindandan azad olunsun!
Ana dilimiz rəsmi dil elan edilib, məktəblərdə tədris olunsun!
Güney Azərbaycanda siyasi qüvvələr birləşsin!
Güney Azərbaycan xalqının birliyi təmin edilsin!
Güney Azərbaycanlılar öz milli müqəddəratını özləri təyyin etsin!
Güney Azərbaycan Siyasi Birlik və Əməkdaşlıq Komissiyası (GASBEK):
Abdulla Əmir Haşimi (Cavanşir)
Firidun Pərvizniya
Maşalla Rəzmi
Məhəmməd Müştaq
Dr Nurəddin Qərəvi
19.IX.2008
حؤرمتلي هموتنلر! دونيادا، رئگيوندا و گونئي آذربايجانيميزدا گئدن سون آيلارين حاديثه لري، بيزي بير داها گونئي آذربايجاندا اولان فعال قوووه لري توپلاشديريب بيرگه سياسي بيرلييه و امکداشليغا جلب ائتمه يه داها دا آرتيق سؤوق ائدير. اينانيريق کي، مسئوليت هيسس ائدن هر بير گونئي آذربايجانلي بئله بير امکداشليغا جان آتير و گونئي آذربايجانيميزدا حؤکم سورن آجيناجاقلي وضعيتي آرادان قالديرماغا يئني جهدلر ائدير. امکداشليقلارين دايره سي نه قدر گئنيش، ائففئکتيو و اساس مثله لر اوزره تشکيل تاپيرسا، او قدر ده اؤلکه ميزين و خالقيميزين ميللي قورتولوشو، ريفاهي و اوزون ايللردن بري قالميش پروبلئملري نين هللي يولوندا موهوم آدديملار آتيلا بيلير.
دونيادا گئدن ضيديتلي جاهانشومول پروسئسلره نظر سالديقدا، گؤرونور کي، تاريخ بويو هر زامان بشريت، اينتئقراسييا و واحيد سياسي-ايقتيصادي-مدني مکانين بير حيصه سي اولماغا جان آتميشدير. بونا باخماياراق، موناقيشه لر و موحاريبه لر بؤيوک فلاکتلر گتيرميشدير. 20- نجی عصرين اؤزونده دونيادا بؤلگه لراراسي ايقتيصادي-مدني، سياسي-حربي، گئوسيياسي-دئموقرافيک علاقه لر گوجلنديگي حالدا، بوگون همين پروسئسلر هم يئرلي حربي توققوشمالارلا و هم ده سياسي بؤهرانلي وضعيتلرله موشاييعت اولونور. بؤيوک دؤولتلر لازيمي قدر هر بير بهانه دن سوي-ايستيفاده ائده رک، غدارجاسينا ايشغالچيليق و قارتله مشقولدورلار. اينسانين اينسان اوزرينده عصارتي هله ده مؤوجوددور. ايستئمار، ايستيبداد، ايستيثمار و يئني-ايستئمار، اسارتين موختليف نؤولري اولاراق ميليتاريزم، شووينيزم، راسسيزم، آسسيميلاسييا، ديکتاتورلوق شکيللرينده بوروزه وئريليرلر.
عزيز قارداش و باجيلار! سون آي ياريمدا منطقه ميزده گئدن هسساس سياسي و حربي عملياتلار دئديکلريميزه جانلي سوبوتدور. آوقوستون 7-دن باشلاياراق روسييانين حربي طياره لري گورجوستان اراضيسيني بومبالاميش و داها سونرا گورجوستان رئسپوبليکاسي نين داخيلينده اولان جنوبي اوسئتييا بؤلگه سينده و اورادان گورجوستان دؤولتينه قارشي سيلاهلي عملياتلار آپارميشدير. سسري داغيلديقدان سونرا، روسييا، گورجوستان دؤولتي ايله راضيلاشمادان، جنوبي اوسئتييا، آجارييا و آبخازييا بؤلگه لرينه " صولح مراملي قوووه لر " بهانه سي ايله قوشون يئرلشديره رک، بين الخالق هوقوق نورمالاريني پوزموشدور. ايلک باشدا روسييا، ب ام ت و آوروپا بيرليگيني بونا راضيليق وئرمه يه مجبور ائتميشدي. جاري ايلين آوقوستونون اولينده ايسه، روسييا، سااکاشويلي نين سياسي تجروبه سيزليگيندن لازيمي بهانه الده ائتدي.
بيلديگيميز کيمي، قافقازييا، يئرالتي و يئراوستو ثروتلر، اسکي مدنيت، ايشگوزار اينسانلار و جوغرافي نؤقتئي-نظردن استراتئژيکي منطقه دير. ائله بونا گؤره ده خوصوصن سون يوزيللر ايستئمارچي قوووه لرين ايشتيراکي ايله کئشمکئشلي حيات سورموشدور و بوگون ده بو کئشمکئش داوام ائدير. رئگيوندا حاکيم اولان سووئت ايمپئراسيياسي داغيلديقدان سونرا، اونون اينحيصارچيليق رولونا چوخ جيدي خلل گتيرن موستقيل آذربايجان و گورجوستان دؤولتلري، همين ايمپئرييا طرفيندن موحاريبه لره معروض قالميش، داغليق-قاراباغ، آبخازييا، جنوبي اوسئتييا کيمي موناقيشه لرله راستلاشميشلار. رئگيونون نئفت و قاز قايناقلاري، تکجه روسييا ايمپئريياسي نين يوخ، بلکه دونيانين سوپئردؤولتلري نين بو منطقه ده ماراغيني قازانميشدير. بو قايناقلارين بؤيوک حيصه سي نين آذربايجان رئسپوبليکاسيندا يئرلشديگي هامييا معلومدور - کي، اگر رئگيوندا صولح شرايتي داوام ائدرسه، شيماللي قارداشلاريميزين هرترفلي اينکيشافيندا موهوم رول اوينايا بيله جکدير. بو سروتلري باشقا خالقلارين مصرفينه وئرمک اوچون، باکي-طيفليس-جئيهان نئفت بوروسو، آذربايجان، گورجوستان و تورکييه نين گئو-ايقتيصادي نؤقتئي نظردن بيرلشمه سينه ماراق ياراديبدير. آنجاق، روسييا اؤزونو هله ده بو ماراقدا سهمدار سايير. سسري داغيلديقدان سونرا، روسييانين سون 20 ايلليک داخيلي بؤهراني بو ماراغين اوزه چيخماسينا ايمکان وئرميردي. نئفتين دونيادا قييمتي نين باهاليغي و بو يولدان روسييانين الده ائتديگي پول، اونون ميلليتاريستي و ايمپئرياليستي مقصدلري نين آشکارا چيخماسينا ايمکان وئرير و سون بير آيدا چينده اوليمپيا اويونلاري گئدن بير زاماندا، روسييا، آبش و غرب اؤلکه لري نين گورجوستاندا تظاهور ائتديگي ماراق توققوشماسي دونيا ايجتيماياتيني بير داها ديسکينديردي.
گورجوستان تورپاقلارينا روسييانين زوراکي و قانونسوز موداخيله سي، هم ده بين الخالق ايجتيمايتده جيدي نارازيليقلا قارشيلاندي. سيويل توپلوملار، کرئملين بو حرکتيني اونون 21-جي عصرين ديرلرينه فئودال موناسيبتي و يئني غصبکارليق سيياستي نين باشلانغيجي کيمي ديرلنديرديلر. گورجوستانا هوجوم، روسييانين دونياداکي ايمئجيني ضربه آلتيندا قويدو. رسمي موسکوانين بو زوراکي موداخيله يه برائت قازانديرماق جهدلري نين ايسه اوغورلو و يا اوغورسوز اولماسيني، گله جک داها آشکارجا گؤستره جکدير. آنجاق، بيز، گونئي آذربايجانليلار اولاراق، هميشه بوتون پروبلئملي مثله لرين صولح يولو ايله هللي نين طرفداري اولدوغوموزو بيلديرميشيک. دانيشيقلار اوچون بوتون ايمکانلار توکنمه ديگي حالدا، گورجوستان، جنوبي اوسئتييادا گوج تطبیق ائتمک ايستگينه دوشدو. روسييا دا بوندان ايستيفاده ائديب موستقيل دؤولتين اراضيسيني ايشغال ائتدي، بونونلا دا بوتون بين الخالق دير و نورمالارا سايغيسيزليق، ائتيناسيزليق نومونه سي گؤستردي. بئله بير وضعيتده آذربايجان دؤولتي قارشي دوران طرفلري صولح دانيشيقلارينا دعوت ائتدي. قونشولاري ايله صولح شرايتينده ياشاماغين طرفداري اولان آذربايجان رئسپوبليکاسي نين ايستگي، دينج شرايتده ياشاماقدان عيبارتدير و طلبي هر هانسي پروبلئملي مسئله ده قونشولاري نين ديل تاپمالاريدير.
آبش و آوروپا دؤولتلري ايسه، روسييانين تجاووزونون قارشيسيندا 6 مادده ليک لاييهه حاضيرلاياراق مؤهتواجا ضغیف مؤوقئ توتدولار.
ب ام ت-ده بو مثله ني موزاکيره ائدن واخت، بؤيوک دؤولتلرين سياسي منافعي اوز-اوزه گلسه ده، نهايت روسييانين بو عملي غرب طرفيندن منفي قارشيلانسا دا و اونون بؤيوک سککيزليکدن چيخاريلماسي، بين الخالق تيجارت دونياسينا گيرمه سي نين قارشيسي نين آلينماسي، روسييادا سرمايه ياتيريمي نين دايانديريلماسي، يئني تئخنولوگييانين روسييايا ايدخالينا قاداغا قويولماسي، آوروپا شوراسيندان چيخاريلماسي، سوچيده اوليمپيا اويونلاري نين کئچيريلمه سي نين بويکوت ائديلمه سي و س کيمي تکليفلر ايره لي سورولسه ده، روسييا اونلارا قارشي عملياتينا لازيمي قدر ايمکانلاريندان ايستيفاده ائتمک فيکرينده دير. او جومله دن آوروپايا نئفت و قازين بوراخيلماسي نين قارشيسيني آلماسي، افقانيستاندا موحاريبه نين درينلشديريلمه سينه يارديم گؤسترمه سي، ايسرايله قارشي اولان اؤلکه لري آرتيق مودئرن سيلاهلارلا سيلاهلانديرماسي، ايرانين آتوم دوسياسيندا غربه قارشي مؤوقئ و ايرانين کناريندا دايانماسيني روس دؤولت دايره لري وورغولايير.
موباريز هموتنلر! گورجوستاندا باش وئرن حاديثه ، دؤولتلر و ميلتلر آراسيندا هرهانسي رئگيونال و بين الخالق دييشيکليکلرين قيغيلجيمي اولورسا، بيز بو رئگيوندا منافعيميزي قوروماغي باجارماليييق.
روسيياداکي ايران آراشديرمالار مرکزي نين سدري رجب سفراو بوگونلر اؤز آراشديرمالاري نين بيرينده منافعيميزه ضيد اولان بئله بير تکليف ائديبدير کي، ايران-روسييا يئني آلليانسي نين يارانماسي ستراتئژيکي بؤلگه لر اولان " شرقي آذربايجان " ايالتينده و قيشم آداسيندا روسييانين ايکي حربي بازا ياراتماسي ايله نتيجلنه بيلر. سفراو قئيد ائدير کي، بونونلا، آذربايجان رئسپوبليکاسي، تورکييه و گورجوستاني روسييا اؤز کونترولونا آلاراق معلوماتلاري رسمي تئهرانلا پايلاشير.
حؤرمتلي سويداشلار! بو کيمي پرويئکتلرين حياتا کئچيريلمه سي نين قارشيسيني آلماق اوچون، بيز گونئي آذربايجانليلاردان داها دا آييقليق طلب اولونور. چونکي بو پرويئکتلر، روسيياني قافقاز رئگيونوندا 1907-جي ايللردن اول اويناديغي رولو تکرارلاماسينا گتيريب چيخارماغا سؤوق ائدير. آوروپا و آبش گوجونه قارشي چيخان روسيياني اؤزونه داياق گؤرن ايران ايسلام رئپوبليکاسي، اونون گورجوستانداکي حرکتلريندن سئوينير. ائله محض يوخاريداکي پرويئکتين تکميللشمه سي، آوروپا - آبش قودرتينه قارشي، روسييا - چين - ايران ايسلام رئسپوبليکاسي گوجونون اورتايا چيخماسي مطبوعاتدا سسله نير. بئله بير حالدا رئگيوندا يئني سياسي جوغرافييانين موعينلشه بيله جگيني نظره آلاراق، گونئي آذربايجانين اؤز موقددراتيني تييين ائتمه سي اوچون، گئنيش ميقياسدا امکداشليق و سياسي بيرليگي تامين ائتمه ليگيک.
ديرلي سويداشلار! قافقازييادا باش وئرن حاديثه لر، آذربايجانين دوستلاريني دا تاثير آلتينا سالير. تورکييه پرئزيدئنتي عبدالله گولون 6 سئنتيابر "ائرمنيستانا" سفري، محض روسييانين تکليفي ايله باش توتور. بئله کي، ايلک نؤوبه ده - "ائرمنيستان" موستقيل دئييل و اونا گؤره ده اؤز تشببوسو ايله تورکييه رسميسيني دعوت ائده بيلمزدي. تورکييه ايله معين راضيلاشمالار الده ائدن روسييا، قافقاز ايتتيفاقي لاييهه سي چرچيوه سينده، اونا قافقازييادا معين ايمکانلار ياراتماغا وعد ائدير. آذربايجانليلارين اکثريتي ايسه گولون سفري نين، داغليق قاراباغ موناقيشه سي نين نيظاملانماسينا منفي تاثير گؤستره جگيني دوشونه رک، تورکييه نين "ائرمنيستانلا" قئيد-شرطسيز امکداشليق قورماغا باشلاماسيني پيسله ديلر. بئله کي، قارداشي آذربايجان رئسپوبليکاسي نين 20% تورپاقلاريني ايشغال ائدن، اورادان ميليوندان آرتيق آذربايجان تورکونو سورگون سالان و ائتنيک تميزله مه يه معروض قويان، تورکييه نين اراضي بوتؤولوگونو تانيمايان، قوندارما سويقيريم ايديعالاريندان ال چکمه ين "ائرمنيستانا" سفر، تورکييه طرفيندن تام تک ترفلي گوزشت کيمي قييمتلنديريلير.
بونلارا باخماياراق، تورکييه پرئزيدئنتي نين ايروان سفري، نييسه دييشمک گوجونده ده دئييل - بئله کي، تورکييه اوردوسو، اهاليسي و حاکيم ائليتاسي، آذربايجانين ماراقلاريني ائرمني ايديعالارينا قوربان وئرمه يه يول وئرميه جگيني دوشونوروک. بونلارلا ياناشي، تورکييه پرئزيدئنتي نين "ائرمنيستان" سفري ايله باغلي داشناکتسوتيون پارتيياسي نين ايرواندا کئچيرديگي اعتيراض آکسييالاري، همين سفرين هئچ ده راحات کئچمه ديگيني گؤسترير. فوتبول اويونو زاماني تورکييه دؤولت هيمني ايفا اولونارکن و تورکييه بايراغي ستاديونا گتيريلرکن ستاديونو فيت سسلري نين بورومه سي، بونا علاوه نومونه دير.
تورکييه باش نازيري نين تکليف ائتديگي، قافقازدا اؤلکه لراراسي پروبلئملرين ديپلوماتيک يوللا هلل اولونماسيني حدف توتان قافقاز ايستيقرار و امکداشليق پلاتفورمو - قافقاز ايتتيفاقي لاييهه سي، تورکييه پرئزيدئنتي طرفيندن دستکلنسه ده، تورکييه موخاليفت پارتييالاري نين " بو ايتتيفاق روسيياني گوجلنديره جکدير " آرقومئنتي ايله هاقلي اعتيراضا سبب اولموشدور. آيديندير کي، روسييا گوجلنديگي حالدا اوندان آسيلي اولان ايران ايسلام رئسپوبليکاسي دا گوجله نير و تئهران رئژيمي نين گوجلنمه سي، اونون حسابينا ياشايان ايشغالچي "ائرمنيستاني" دا آياقدا توتور.
بيز، منطقه ده هرهانسي اينتئقراسييانين علئيهينه دئييليک. لاکين، بو اينتئقراسييادا بيرينجي نؤوبه ده آذربايجانليلارين ميللي منافعي نظرده آلينماليدير.
بوندان علاوه ، گوندن-گونه ايراندا حاکيم اولان شووينيست، فاناتيک، ديکتاتور و صولح و امنيت و دئموکراتييايا قارشي اولان مؤوجود رئژيم، هرهانسي داخيلي و خاريجي فورصتدن ايستيفاده ائديب و خالقيميزي اسارت آلتيندا ساخلاماغا، آسسيميلاسييا سيياستيني تطبیق ائتمه يه، ميللي-مدني و اينساني هاقلاريني پوزماغا و سينفي و سياسي آزادليقلارا يول وئرمه مه يه جهد گؤسترير.
23 سئنتيابر مکتبلرين آچيليشي عرفه سينده اونلارجا سويداشلاريميزي (و جومله دن عليرزا سررافي، اکبر آزاد، هسن راشيدي، سعيد محمدي موغانلي، هسن رهيمي بايات، هوسئين هئيدري، آبباس نعیمي، مئهدي نعيمي و صياد محمد ياني) حبس ائتمک و آذربايجانليلارين اؤز آنا-ديللرينده ايبتيداي مکتبدن توتموش اونيوئرسيتئته قدر آنا ديلينده درس کئچمکدن يئنه ده محروم قالمالاري اونو گؤسترير کي، مؤوجود ايران ايسلام رئسپوبليکاسينا هر هانسي بير گوزشت، موساليهه، رئفورم و قانونا احتيرام حتّی اؤز قويدوغو قانونلارا دا اوندان حؤرمت گؤزله مک بيهوده و يئرسيزدير. 63 ايل بوندان اول پيشه وري هؤکومتي طرفيندن آذربايجان تورکجه سي رسمي ديل ائلان اولوندو. پيشه وري هؤکومتي ده مرکزي دؤولت واسيطه سي ايله " موظفر فيروز – پيشه وري موقاويله سي " اساسيندا رسميته تانيندي. آنجاق، بوگونه قدر آنا ديلينده تعليم و تدريس حاقي، هم شاه و هم خومئيني رئژيملري واسيطه سيله رايت ائديلمه ميش و ديکتاتورجاسينا بيرترفلي اولاراق موقاويله پوزولموشدور. خالقيميز، اؤزونه آيد اولان ميللي، مدني، ايقتيصادي، سياسي و اينساني هاقلاريني آنجاق موباريزه ايله الده ائتمه ليدير و بو موباريزه خالقيميز آراسيندا رئژيمه قارشي گئنيش امکداشليق و بيرليک واسيطه سي ايله حياتا کئچه بيلير. خالقيميزين موختليف قيشر، زومره لر، طبقه لر، سياسي و مدني قوووه لر آراسيندا امکداشليق و ايتتيهاديني تامين ائتمه دن، ايسته نيلن نتيجه الده ائديلميه جکدير. نه زيندانيلر آزاد اولا بيلر، نه ده کي مکتبلرده آنا ديلي تدريس اولونار.
حؤرمتلي هموتنلر! گلين بيرليکده بير سسله سؤيله يک:
آذربايجانلي مهبوسلار زينداندان آزاد اولونسون!
آنا ديليميز رسمي ديل ائلان ائديليب، مکتبلرده تدريس اولونسون!
گونئي آذربايجاندا سياسي قوووه لر بيرلشسين!
گونئي آذربايجان خالقي نين بيرليگي تامين ائديلسين!
گونئي آذربايجانليلار اؤز ميللي موقددراتيني اؤزلري تعين ائتسين!
گونئي آذربايجان سياسي بيرليک و امکداشليق کوميسسيياسي (گاسبئک: (
عبدالله امير هاشيمي (جاوانشير(
فيريدون پرويزنيا
ماشاالله رزمي
مهمد موشتاق
دکتر نورالدين قروي
19.09.2008
GÜNEY AZƏRBAYCAN SİYASİ BİRLİK VƏ ƏMƏKDAŞLIQ KOMİSSİYASININ
MÜRACİƏTİ
Hörmətli həmvətənlər! Dünyada, regionda və Güney Azərbaycanımızda gedən son ayların hadisələri, bizi bir daha Güney Azərbaycanda olan fəal qüvvələri toplaşdırıb birgə siyasi birliyə və əməkdaşlığa cəlb etməyə daha da artıq sövq edir. İnanırıq ki, məsuliyyət hiss edən hər bir güney azərbaycanlı belə bir əməkdaşlığa can atır və Güney Azərbaycanımızda hökm sürən acınacaqlı vəziyyəti aradan qaldırmağa yeni cəhdlər edir. Əməkdaşlıqların dairəsi nə qədər geniş, effektiv və əsas məsələlər üzrə təşkil tapırsa, o qədər də ölkəmizin və xalqımızın milli qurtuluşu, rifahı və uzun illərdən bəri qalmış problemlərinin həlli yolunda mühüm addımlar atıla bilir.
Dünyada gedən ziddiyyətli cahanşumul proseslərə nəzər saldıqda, görünür ki, tarix boyu hər zaman bəşəriyyət, inteqrasiya və vahid siyasi-iqtisadi-mədəni məkanın bir hissəsi olmağa can atmışdır. Buna baxmayaraq, münaqişələr və müharibələr böyük fəlakətlər gətirmişdir. XX əsrin özündə dünyada bölgələrarası iqtisadi-mədəni, siyasi-hərbi, geosiyasi-demoqrafik əlaqələr gücləndiyi halda, bugün həmin proseslər həm yerli hərbi toqquşmalarla və həm də siyasi böhranlı vəziyyətlərlə müşayiət olunur. Böyük dövlətlər lazımı qədər hər bir bəhanədən sui-istifadə edərək, qəddarcasına işğalçılıq və qarətlə məşquldurlar. İnsanın insan üzərində əsarəti hələ də mövcuddur. İstemar, istibdad, istismar və yeni-istemar, əsarətin müxtəlif növləri olaraq militarizm, şovinizm, rassizm, assimilasiya, diktatorluq şəkillərində büruzə verilirlər.
Əziz qardaş və bacılar! Son ay yarımda məntəqəmizdə gedən həssas siyasi və hərbi əməliyyatlar dediklərimizə canlı sübutdur. Avqustun 7-dən başlayaraq Rusiyanın hərbi təyyarələri Gürcüstan ərazisini bombalamış və daha sonra Gürcüstan Respublikasının daxilində olan Cənubi Osetiya bölgəsində və oradan Gürcüstan dövlətinə qarşı silahlı əməliyyatlar aparmışdır. SSRİ dağıldıqdan sonra, Rusiya, Gürcüstan dövləti ilə razılaşmadan, Cənubi Osetiya, Acariya və Abxaziya bölgələrinə “sülhməramlı qüvvələr” bəhanəsi ilə qoşun yerləşdirərək, beynəlxalq hüquq normalarını pozmuşdur. İlk başda Rusiya, BMT və Avropa Birliyini buna razılıq verməyə məcbur etmişdi. Cari ilin avqustunun əvvəlində isə, Rusiya, Saakaşvilinin siyasi təcrübəsizliyindən lazımı bəhanə əldə etdi.
Bildiyimiz kimi, Qafqaziya, yeraltı və yerüstü sərvətlər, əski mədəniyyət, işgüzar insanlar və coğrafi nöqtei-nəzərdən stratejiki məntəqədir. Elə buna görə də xüsusən son yüzillər istemarçı qüvvələrin iştirakı ilə keşməkeşli həyat sürmüşdür və bugün də bu keşməkeş davam edir. Regionda hakim olan Sovet İmperasiyası dağıldıqdan sonra, onun inhisarçılıq roluna çox ciddi xələl gətirən müstəqil Azərbaycan və Gürcüstan dövlətləri, həmin imperiya tərəfindən müharibələrə məruz qalmış, Dağlıq-Qarabağ, Abxaziya, Cənubi Osetiya kimi münaqişələrlə rastlaşmışlar. Regionun neft və qaz qaynaqları, təkcə Rusiya İmperiyasının yox, bəlkə dünyanın superdövlətlərinin bu məntəqədə marağını qazanmışdır. Bu qaynaqların böyük hissəsinin Azərbaycan Respublikasında yerləşdiyi hamıya məlumdur – ki, əgər regionda sülh şəraiti davam edərsə, şimallı qardaşlarımızın hərtərəfli inkişafında mühüm rol oynaya biləcəkdir. Bu sərvətləri başqa xalqların məsrəfinə vermək üçün, Bakı-Tiflis-Ceyhan neft borusu, Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyənin geo-iqtisadi nöqtei nəzərdən birləşməsinə maraq yaradıbdır. Ancaq, Rusiya özünü hələ də bu maraqda səhmdar sayır. SSRİ dağıldıqdan sonra, Rusiyanın son 20 illik daxili böhranı bu marağın üzə çıxmasına imkan vermirdi. Neftin dünyada qiymətinin bahalığı və bu yoldan Rusiyanın əldə etdiyi pul, onun millitaristi və imperialisti məqsədlərinin aşkara çıxmasına imkan verir və son bir ayda Çində Olimpia oyunları gedən bir zamanda, Rusiya, ABŞ və Qərb ölkələrinin Gürcüstanda təzahür etdiyi maraq toqquşması dünya ictimaiyyatını bir daha diskindirdi.
Gürcüstan torpaqlarına Rusiyanın zorakı və qanunsuz müdaxiləsi, həm də beynəlxalq ictimaiyyətdə ciddi narazılıqla qarşılandı. Sivil toplumlar, Kremlin bu hərəkətini onun XXI əsrin dəyərlərinə feodal münasibəti və yeni qəsbkarlıq siyasətinin başlanğıcı kimi dəyərləndirdilər. Gürcüstana hücum, Rusiyanın dünyadakı imecini zərbə altında qoydu. Rəsmi Moskvanın bu zorakı müdaxiləyə bəraət qazandırmaq cəhdlərinin isə uğurlu və ya uğursuz olmasını, gələcək daha aşkarca göstərəcəkdir. Ancaq, biz, güney azərbaycanlılar olaraq, həmişə bütün problemli məsələlərin sülh yolu ilə həllinin tərəfdarı olduğumuzu bildirmişik. Danışıqlar üçün bütün imkanlar tükənmədiyi halda, Gürcüstan, Cənubi Osetiyada güc tətbiq etmək istəyinə düşdü. Rusiya da bundan istifadə edib müstəqil dövlətin ərazisini işğal etdi, bununla da bütün beynəlxalq dəyər və normalara sayğısızlıq, etinasızlıq nümunəsi göstərdi. Belə bir vəziyyətdə Azərbaycan dövləti qarşı duran tərəfləri sülh danışıqlarına dəvət etdi. Qonşuları ilə sülh şəraitində yaşamağın tərəfdarı olan Azərbaycan Respublikasının istəyi, dinc şəraitdə yaşamaqdan ibarətdir və tələbi hər hansı problemli məsələdə qonşularının dil tapmalarıdır.
ABŞ və Avropa dövlətləri isə, Rusiyanın təcavüzünün qarşısında 6 maddəlik layihə hazırlayaraq möhtəvaca zəif mövqe tutdular.
BMT-də bu məsələni müzakirə edən vaxt, böyük dövlətlərin siyasi mənafei üz-üzə gəlsə də, nəhayət Rusiyanın bu əməli Qərb tərəfindən mənfi qarşılansa da və onun Böyük Səkkizlikdən çıxarılması, Beynəlxalq Ticarət Dünyasına girməsinin qarşısının alınması, Rusiyada sərmayə yatırımının dayandırılması, yeni texnologiyanın Rusiyaya idxalına qadağa qoyulması, Avropa Şurasından çıxarılması, Soçidə Olimpia oyunlarının keçirilməsinin boykot edilməsi və s kimi təkliflər irəli sürülsə də, Rusiya onlara qarşı əməliyyatına lazımı qədər imkanlarından istifadə etmək fikrindədir. O cümlədən Avropaya neft və qazın buraxılmasının qarşısını alması, Əfqanistanda müharibənin dərinləşdirilməsinə yardım göstərməsi, İsrailə qarşı olan ölkələri artıq modern silahlarla silahlandırması, İranın atom dosyasında Qərbə qarşı mövqe və İranın kənarında dayanmasını rus dövlət dairələri vurğulayır.
Mübariz həmvətənlər! Gürcüstanda baş verən hadisə, dövlətlər və millətlər arasında hərhansı regional və beynəlxalq dəyişikliklərin qığılcımı olursa, biz bu regionda mənafeimizi qorumağı bacarmalıyıq.
Rusiyadakı İran Araşdırmalar Mərkəzinin sədri Rəcəb Səfərov bugünlər öz araşdırmalarının birində mənafeimizə zidd olan belə bir təklif edibdir ki, İran-Rusiya yeni alliansının yaranması stratejiki bölgələr olan “Şərqi Azərbaycan” əyalətində və Qişm adasında Rusiyanın iki hərbi baza yaratması ilə nəticələnə bilər. Səfərov qeyd edir ki, bununla, Azərbaycan Respublikası, Türkiyə və Gürcüstanı Rusiya öz kontroluna alaraq məlumatları rəsmi Tehranla paylaşır.
Hörmətli soydaşlar! Bu kimi proyektlərin həyata keçirilməsinin qarşısını almaq üçün, biz güney azərbaycanlılardan daha da ayıqlıq tələb olunur. Çünki bu proyektlər, Rusiyanı Qafqaz regionunda 1907-ci illərdən əvvəl oynadığı rolu təkrarlamasına gətirib çıxarmağa sövq edir. Avropa və ABŞ gücünə qarşı çıxan Rusiyanı özünə dayaq görən İran İslam Republikası, onun Gürcüstandakı hərəkətlərindən sevinir. Elə məhz yuxarıdakı proyektin təkmilləşməsi, Avropa - ABŞ qüdrətinə qarşı, Rusiya – Çin – İran İslam Respublikası gücünün ortaya çıxması mətbuatda səslənir. Belə bir halda regionda yeni siyasi coğrafiyanın müəyyənləşə biləcəyini nəzərə alaraq, Güney Azərbaycanın öz müqəddəratını təyyin etməsi üçün, geniş miqyasda əməkdaşlıq və siyasi birliyi təmin etməliyik.
Dəyərli soydaşlar! Qafqaziyada baş verən hadisələr, Azərbaycanın dostlarını da təsir altına salır. Türkiyə prezidenti Abdulla Gülün 6 sentyabr “Ermənistan”a səfəri, məhz Rusiyanın təklifi ilə baş tutur. Belə ki, ilk növbədə - “Ermənistan” müstəqil deyil və ona görə də öz təşəbbüsü ilə Türkiyə rəsmisini dəvət edə bilməzdi. Türkiyə ilə müəyyən razılaşmalar əldə edən Rusiya, Qafqaz İttifaqı layihəsi çərçivəsində, ona Qafqaziyada müəyyən imkanlar yaratmağa vəd edir. Azərbaycanlıların əksəriyyəti isə Gülün səfərinin, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasına mənfi təsir göstərəcəyini düşünərək, Türkiyənin “Ermənistan”la qeyd-şərtsiz əməkdaşlıq qurmağa başlamasını pislədilər. Belə ki, qardaşı Azərbaycan Respublikasının 20% torpaqlarını işğal edən, oradan milyondan artıq Azərbaycan türkünü sürgün salan və etnik təmizləməyə məruz qoyan, Türkiyənin ərazi bütövlüyünü tanımayan, qondarma soyqırım iddialarından əl çəkməyən “Ermənistan”a səfər, Türkiyə tərəfindən tam təktərəfli güzəşt kimi qiymətləndirilir.
Bunlara baxmayaraq, Türkiyə prezidentinin İrəvan səfəri, nəyisə dəyişmək gücündə də deyil – belə ki, Türkiyə ordusu, əhalisi və hakim elitası, Azərbaycanın maraqlarını erməni iddialarına qurban verməyə yol verməyəcəyini düşünürük. Bunlarla yanaşı, Türkiyə prezidentinin “Ermənistan” səfəri ilə bağlı Daşnaktsütyun partiyasının İrəvanda keçirdiyi etiraz aksiyaları, həmin səfərin heç də rahat keçmədiyini göstərir. Futbol oyunu zamanı Türkiyə dövlət himni ifa olunarkən və Türkiyə bayrağı stadiona gətirilərkən stadionu fit səslərinin bürüməsi, buna əlavə nümunədir.
Türkiyə başnazirinin təklif etdiyi, Qafqazda ölkələrarası problemlərin diplomatik yolla həll olunmasını hədəf tutan Qafqaz İstiqrar və Əməkdaşlıq Platformu – Qafqaz İttifaqı layihəsi, Türkiyə prezidenti tərəfindən dəstəklənsə də, Türkiyə müxalifət partiyalarının “bu ittifaq Rusiyanı gücləndirəcəkdir” arqumenti ilə haqlı etiraza səbəb olmuşdur. Aydındır ki, Rusiya gücləndiyi halda ondan asılı olan İran İslam Respublikası da güclənir və Tehran rejiminin güclənməsi, onun hesabına yaşayan işğalçı “Ermənistan”ı da ayaqda tutur.
Biz, məntəqədə hərhansı inteqrasiyanın əleyhinə deyilik. Lakin, bu inteqrasiyada birinci növbədə azərbaycanlıların milli mənafei nəzərdə alınmalıdır.
Bundan əlavə, gündən-günə İranda hakim olan şovinist, fanatik, diktator və sülh və əmniyyət və demokratiyaya qarşı olan mövcud rejim, hərhansı daxili və xarici fürsətdən istifadə edib və xalqımızı əsarət altında saxlamağa, assimilasiya siyasətini tətbiq etməyə, milli-mədəni və insani haqlarını pozmağa və sinfi və siyasi azadlıqlara yol verməməyə cəhd göstərir.
23 sentyabr məktəblərin açılışı ərəfəsində onlarca soydaşlarımızı (o cümlədən Əlirza Sərrafi, Əkbər Azad, Həsən Raşidi, Səyid Məhəmmədi Muğanlı, Həsən Rəhimi Bayat, Hüseyn Heydəri, Abbas Nəimi, Mehdi Nəimi və Səyyad Məhəmmədianı) həbs etmək və azərbaycanlıların öz ana-dillərində ibtidai məktəbdən tutmuş universitetə qədər ana dilində dərs keçməkdən yenə də məhrum qalmaları onu göstərir ki, mövcud İran İslam Respublikasına hər hansı bir güzəşt, müsalihə, reform və qanunaehtiram hətta öz qoyduğu qanunlara da ondan hörmət gözləmək bihudə və yersizdir. 63 il bundan əvvəl Pişəvəri Höküməti tərəfindən Azərbaycan türkcəsi rəsmi dil elan olundu. Pişəvəri Höküməti də Mərkəzi Dövlət vasitəsi ilə “Müzəffər Firuz – Pişəvəri Müqaviləsi” əsasında rəsmiyyətə tanındı. Ancaq, bugünə qədər Ana Dilində təlim və tədris haqqı, həm Şah və həm Xumeyni rejimləri vasitəsilə rəayət edilməmiş və diktatorcasına birtərəfli olaraq müqavilə pozulmuşdur. Xalqımız, özünə aid olan milli, mədəni, iqtisadi, siyasi və insani haqlarını ancaq mübarizə ilə əldə etməlidir və bu mübarizə xalqımız arasında rejimə qarşı geniş əməkdaşlıq və birlik vasitəsi ilə həyata keçə bilir. Xalqımızın müxtəlif qişr, zümrələr, təbəqələr, siyasi və mədəni qüvvələr arasında əməkdaşlıq və ittihadını təmin etmədən, istənilən nəticə əldə edilməyəcəkdir. Nə zindanilər azad ola bilər, nə də ki məktəblərdə ana dili tədris olunar.
Hörmətli həmvətənlər! Gəlin birlikdə bir səslə söyləyək:
Azərbaycanlı məhbuslar zindandan azad olunsun!
Ana dilimiz rəsmi dil elan edilib, məktəblərdə tədris olunsun!
Güney Azərbaycanda siyasi qüvvələr birləşsin!
Güney Azərbaycan xalqının birliyi təmin edilsin!
Güney Azərbaycanlılar öz milli müqəddəratını özləri təyyin etsin!
Güney Azərbaycan Siyasi Birlik və Əməkdaşlıq Komissiyası (GASBEK):
Abdulla Əmir Haşimi (Cavanşir)
Firidun Pərvizniya
Maşalla Rəzmi
Məhəmməd Müştaq
Dr Nurəddin Qərəvi
19.IX.2008
posted by Mehran Baharlı at 9:38 PM
1 comments
