بازگشت به خویشتن-خواسته­هاي شرکت­کنندگان در مراسم قلعه بابک

http://rashedi-hasan.blogfa.com/post-33.aspx

بازگشت به خويشتن!

در پي قيام انقلابي مردم ايران در سالهاي ۱۳۵۶-۱۳۵۷ هـ . ش بر عليه حکومت پهلوي, و سقوط اين خاندان که ظلم و ستم را بر کليه مردم ايران, و ناعدالتي, تحقير و توهين مضاعف را برغيرفارس زبانان, بخصوص بر ترکان تحميل کرده بود, آزادي نسبي زبان و فرهنگ مردم آذربايجان و ديگر غيرفارس زبانان فراهم گرديد و جوانان تحصيلکرده و روشنفکران آذربايجاني که در پي هويت گم شده خود بودند به مطالعه زبان, فرهنگ و تاريخ واقعي خود پرداختند.

در اواخر سالهاي دهه شصت و اوايل هفتاد و پس از پايان جنگ ايران و عراق که آرامش برکشور حکمفرما شد, و به دنبال هويت جويي دانشجويان آذربايجاني دانشگاههاي تهران, تبريز و ديگر شهرها در راستاي رسيدن به حقوق معنوي خود, آنها خواستار به اجرا در آمدن اصل ۱۵ و ۱۹ قانون اساسي که خونبهاي شهداي زمان انقلاب بود شدند؛ اين اصول, تحصيل به زبانهاي غيرفارسي از جمله ترکي را در مدارس و دانشگاهها در کنار زبان فارسي آزاد, و برابري حقوق مردم ايران بدون توجه به زبان و نژاد و قوميت را اعلام مي­کرد.

لاکن افرادي که افکار نژادگرايانه و ضد ترکي دوران حاکميت پهلوي در وجود آنها ريشه دوانده بود و احتمالاً رأي و نظرشان هم در بعضي مواقع نافذ در تعدادي از مسئولين کشور بود در اجراي اين اصل مسلمِ قانون اساسي سنگ اندازي کردند!

با گذشت سالهاي متمادي از پيروزي انقلاب اسلامي, اجراي اين اصول با بي­توجهي روبرو شد تا اينکه حرکتي خودجوش و بر خاسته از ميان طبقات مختلف مردم آذربايجان پديد آمد که پيش قراولان آن, نويسندگان, شعرا, محققين, اديبان, روشنفکران, بخصوص دانشجويان بودند. اينان معتقد به وحدت واقعي و از دل برآمده مردم ايران با اجراي اين اصول و در چارچوب قانون اساسي و دور از جار و جنجال بودند و اعتراض به انحصار طلبي و فزون خواهي عده­اي داشتند که همة امکانات مادي و معنوي کشور را براي يک قوم و يک زبان و يک فرهنگ مي­خواستند. آنها براي رساندن پيام مردم خويش به گوش مسئولين کشوري که بعضي از آنها مي­گفتند ما حاضريم به زبان ترکي در مدارس و دانشگاهها تدريس شود ولي کسي از آن استقبال نمي­کند,[1] اجتماع در روز تولد بابک خرمدين, در دومين جمعه تيرماه را روز مناسبي براي نشان دادن ارادة ملّي مردم آذربايجان در مورد خواسته­هاي بحق و قانوني تشخيص دادند و از سال ۱۳۷۹ , صدها هزار نفر از اقشار مختلف مردم در پاي قلعه بابک واقع در نزديکي "کليبر" در آذربايجان شرقي گردآمده و با اجتماع عظيم خود علاوه بر اجراي برنامه­هاي فرهنگي و هنري, خواستار به اجرا در آمدن اصول ۱۵, ۱۹ و ۴۸ قانون اساسي شدند.

در سال ۱۳۸۰ , اجتماع در اين قلعه را بيشتر از ۳۰۰ هزار نفر گفتند[2] و در سال ۱۳۸۱ حضور مردم در پاي قلعه و در دومين جمعه تيرماه را بين ۴۰۰-۵۰۰ هزار نفر حدس زدند.[3]

شرکت­کنندگان در مراسم سال ۱۳۸۰, علاوه بر گراميداشت ياد و خاطره شخصيت تاريخي آذربايجان بابک خرمدين, که ۲۲ سال بر عليه خليفه مستبد عباسي مبارزه کرد اعلاميه­هايي را در زمينه لزوم اجرا شدن اصول ۱۵, ۱۹, ۴۸ قانون اساسي در ميان شرکت کنندگان پخش کرده و به ايراد سخنراني و شعرخواني پرداختند. آنها خواسته­هايي را در ۱۴ ماده بر پارچة بلندي نوشته و در مکاني که به «قالا دره­سي» مشهور است و محل برپايي چادرها بود آويزان کردند تا در مقابل ديد شرکت­کنندگان در اين مراسم قرار گيرد.

خواسته­هاي شرکت­کنندگان در مراسم قلعه بابک در روزهاي پنجشنبه و جمعه ۱۴و ۱۵ تيرماه ۱۳۸۰ هـ . ش که بصورت پارچه نوشته ارائه شده بود بدين قرار بود:

۱- اعلام آمار جمعيتي ترکهاي ايران و اعلام ميزان رسمي آن از رسانه­هاي گروهي دولت جمهوري اسلامي ايران مطابق مصوبات حقوق بشر سازمان ملل متحد.

۲- تصويب و اعلام زبان ترکي به عنوان دومين زبان رسمي کشور ايران.

۳- تدريس رسمي و اجباري زبان ترکي در مدارس دورة ابتدايي, راهنمايي, دبيرستان, دانشگاهها و مؤسسات آموزشي.

۴- ايجاد و اختصاص شبکة مستقل راديو- تلويزيون ۲۴ ساعته سراسري به زبان ترکي از صدا و سيماي مرکز تهران.

۵- ايجاد و اختصاص شبکة راديو تلويزيوني شبانه­روزي به زبان ترکي در استانهاي آذربايجان­شرقي, آذربايجان غربي, اردبيل, زنجان, همدان و قزوين از سوي صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران

۶- ايجاد خانه فرهنگ آذربايجان در شهر تهران و در سراسر استانهاي آذربايجان شرقي, آذربايجان غربي, اردبيل, زنجان, همدان, قزوين و ايجاد فرهنگستان زبان و ادبيات ترکي از سوي دولت جمهوري اسلامي ايران.

۷- تصويب و ايجاد پست مشاور فرهنگي رئيس جمهوري در زبان و ادبيات ترکي.

۸- تصويب و اعلام قانوني کانون نويسندگان و شعراي آذربايجان از سوي هيات دولت, رسيدگي و تصويب بودجه کافي از سوي هيات دولت و مرمت علمي و اساسي آثار تاريخي آذربايجان, جلوگيري از تخريب آثار باستاني مانند ارک تبريز, مسجد کبود, قلعه بذّ و . . . که توسط بدخواهان آذربايجان انجام شده است.

۹- عودت تمام آثار باستاني آذربايجان از دوره اسکيت­ها (سکاها), اشکانيان, اتابکان, ايلخانيان, صفويان, قاجاريان از تهران, اصفهان و ديگر شهرها به تبريز براي ايجاد موزة اصلي و بزرگ تاريخ آذربايجان.

۱۰- لغو بخشنامه دولت مبني بر استفاده نکردن از زبان ترکي در مدارس دولتي و غيردولتي.

۱۱- لغو بخشنامه و توصيه­هاي دولت بر نامگذاري اجباري براي فرزندان ترکهاي آذربايجان با استفاده از فرهنگ و زبان فارسي و عربي به غير از زبان و نام ترکي.

۱۲- اختصاص بودجه مساوي و برابر با در نظر گرفتن نسبت ميزان جمعيت به استانهاي آذربايجان همانند استانهاي اصفهان, يزد, کرمان و . . . (به علت عدم اختصاص بودجه کافي و نابرابر در مقايسه با مناطق فارس­نشين, در ۲۲ سال بعد از انقلاب اسلامي ايران, مناطقِ ترک­نشين فقيرتر شده و موجب عقب­ماندگي جبران ناپذيري گرديده است).

۱۳- تصويب مساوي وزراي ترک زبان شايسته سالار با در نظر گرفتن اکثريت نسبي مردم ترک زبان در کابينة دولت جمهوري اسلامي بر اساس و همانند وزراي فارس زبان از جانب رئيس جمهور منتخب مردم.

۱۴- مراتب در ۱۴ ماده براي استحضار ملّت شريف و دولت جمهوري اسلامي, به آگاهي و اجراي بموقع آن که در ميثاق منشور و کنوانسيونهاي حقوق بشر سازمان ملل متحد هست و ايران يکي از دولتهاي امضاء کننده آن است اعلام مي­دارد».

در سال ۱۳۸۱, خواسته­هاي قانوني شرکت­کنندگان و شعارهايشان روشمندتر شده بود و نوشته­هاي پلاکاردهاي پارچه­اي بزرگ به دو زبان ترکي و انگليسي نشان از اين داشت که صداي خواسته­هاي مسالمت آميز مردم آذربايجان به گوش مسئولين کشور و دوستداران حق و عدالت در جهان رسانده شود.

در سال ۸۲ هم که سختگيرهايي براي شرکت در مراسم قلعه بابک بعمل آمده بود, مردم آذربايجان منسجم­تر از سالهاي گذشته در پاي قلعه حاضر شدند و خواستار حقوق قانوني خود در قالب ۱۲ ماده که به سه زبان ترکي, فارسي و انگليسي قرائت گرديد, شدند!

در پلاکاردهاي متعددي که شرکت­کنندگان با خود حمل مي­کردند و به دو زبان ترکي و انگليسي نوشته شده بود, خواسته­هاي آنها در چارچوب قوانين کشوري و بين­المللي به نمايش گذاشته شده بود. مطالبات ۱۲ ماده­اي شرکت کنندگان در مراسم تيرماه سال ۱۳۸۲ در قلعه بابک که توسط شرکت­کنندگان و در بعد ازظهر پنجشنبه ۸۲/۴/۱۲ در ميان اجتماع کثيري از حضار و در محوطة «هتل بابک» قرائت گرديد و مورد حمايت آنان قرار گرفت بدين قرار بود:

«۱- اجراي اصول ۱۵, ۱۹, ۹ و ۴۸ قانون اساسي بزرگترين آرزوي ماست

۲- در چارچوب نظام جمهوري اسلامي ايجاد شبکه­هاي ويژه راديو- تلويزيون که در آنها زبانِ اصيل و صحيح ترکي ارائه شود از خواسته­هاي ملّي ماست

۳- براي پاسداري از زبان ترکي و بخاطر کوشش در راه ترقي و پيشرفت آن ايجاد فرهنگستان زبان ترکي از مهمترين مطالبات ماست

۴- ما خواستاريم که قلعه بابک به عنوان اثر ملّي آذربايجان از طرف شعبه فرهنگي سازمان ملل متّحد (يونسکو) به رسمت شناخته شده به ثبت برسد

۵- ضمن تقبيح سياستهاي ضدترک داشناکهاي ارمني, جنايات آنها در قبال ترکها و نسل­کشي قوم ترک را به وسيله آنان محکوم مي­کنيم

۶- از دولت مي­خواهيم ضمن اتخاذ موضع در قبال تحرکات نژادپرستانه ارمنيها و ايراد تهمت از سوي آنان بر عليه ترکها, مانع بروز دشمني در ميان قوميتهاي ايراني شده و در ايجاد اتحاد و همراهي در ميان قوميتها بکوشند

۷- سرزمين ايران امروزي مثل گذشته سرزمين کثيرالمله است, در اين سرزمين کثيرالمله, بخاطر اين واقعيت که مساحت عظيم و گسترده دارد سياست­هاي اتخاذ شده متمرکز گرايانه براي بهتر اداره شدن آن نتيجة دلخواه خود را نداده است, بويژه قوميت­هاي ايراني در نتيجه اجراي سياستهاي يکسويه مرکز, از کاروان ترقي و پيشرفت در زمينه­هاي اقتصادي, فرهنگي و اجتماعي عقب مانده­اند, لذا در چارچوب يک سرزمين واحد, و مشروط به حفظ تماميت ارضي آن خواستار بر پايي و برقراري سيستم فدراتيو هستيم؛ بديهي است سيستم فدراتيو بايد در قالب نظام جمهوري اسلامي ايران پياده شود

۸ - بر اساس سيستم فدرال, در هر ايالت بايد زبان عمومي آن ايالت زبان ملّي و رسمي شناخته شود و زبان ترکي نيز بايد بخاطر موقعيت غالب خود در سطح ايران در کنار زبان فارسي به عنوان زبان رسمي شناخته شود

۹- بخاطر تجليل و احترام قهرمانان ملّي, ادبا, هنرمندان و شاعران, بطورکلي نام تمام مفاخر آذربايجان بايد زينت بخش ميادين, خيابانها, کوچه­ها و فرهنگسراهاي اين خطه شود

۱۰- نام شريف و تاريخي آذربايجان بايد دوباره بر استان اردبيل ابلاغ شده و نام آذربايجان به آن خطه اعاده شود

۱۱- ما ضمن تقاضاي آزادي زندانيان سياسي آذربايجان از زندانها, تعديات و خفقانهاي ايجاد شده براي فعالين جنبش بيداري آذربايجان را بشدت محکوم مي­کنيم

۱۲- ما [جمع کثيري از مردم] به نام ملت قهرمان آذربايجان, در اين برهه از زمان به مانند گذشته خود را مدافع ايراني يکپارچه دانسته و حراست از تماميت ارضي ايران را وظيفه ملّي خود مي­پنداريم, لاکن بر اساس حقوق شناخته شده اجتماعي و فرهنگي ملتها و قوميتها در سطح جهان, از حاکمان خود مي­خواهيم ضمن برسميت شناختن اصول و بيانيه­هاي سازمان ملل متحد در زمينه حقوق قوميتها, مطالبات قيد شده بالا را به عينه تحقق بخشند!».

شرکت صدها هزار نفر از مردم آذربايجان در مراسم قلعه بابک, با تحمل سختي­ها و مسائل نظير تعطيلي کار روزانه, صرف هزينة زياد, خوابيدن در هواي آزاد و يا چادر با امکانات محدود, طي صدها کيلومتر راه و با احتمال بروز هر نوع اتفاقات پيش­بيني نشده, نشان از عزم ملّي و همه­جانبه ملّت آذربايجان در رسيدن به حقوق مادي و معنوي تصريح شده در قانون اساسي دارد.

حضور صدها هزارنفري مردم ترک ايران در پاي قلعه بابک که در حقيقت هر نفرشان حداقل نماينده ۲۰-۲۵ نفري هستند که خواسته­هاي مشترک با شرکت­کنندگان در مراسم دارند ولي بعلت دوري راه, هزينة سنگين, مسائل اداري و ديگر موانع نمي­توانند در آن روز خاص در پاي قلعه حضور پيدا کرده به جمع شرکت­کنندگان بپيوندند نشان مي­دهد که حدود ۸-۹ ميليون نفر از مردم آذربايجان و مردم ديگر مناطق ترک ايران که در شهرهاي مختلف از آن جمله در تهران ساکنند خواستار تحصيل و تدريس به زبان قانونمند ترکي آذربايجاني در مدارس ابتدايي, متوسطه و دانشگاه, پخش برنامه­هاي متنوع خبري, علمي, ادبي, فرهنگي- هنري و مذهبي به زبان صحيح ترکي از کانالهاي سراسري راديو- تلويزيون, بکارگرفتن اين زبان در مطبوعات سراسري, تهيه فيلمهاي سينمايي و سريالهاي تلويزيوني, استفاده از اين زبان به صورت رسمي در تابلوها و مکاتبات, بکارگيري آن به عنوان دومين زبان رسمي کشور, و سرمايه­گذاري ملّي در استانهاي آذربايجان شرقي, آذربايجان غربي, اردبيل, زنجان, همدان و ديگر مناطق عقب مانده اقتصادي کشور جهت جلوگيري از مهاجرت بي­رويه به علت فقر و بيکاري هستند.

اهداف مشترک ۸-۹ ميليون نفر از جمعيت حدود ۳۰ ميليون نفري ترکان ايران به منزلة اهداف مشترک اکثريت اين جمعيت است, چرا که نزديک به نصف جمعيت هم در سنين پائين بلوغ و کودکاني هستند که قادر به تصميم­گيري نيستند.

مردم آذربايجان علاوه بر خواسته­هاي قانوني که در قلعه بابک مطرح مي­کردند با تشکيل سمينارها, کنفرانسها, سخنرانيها و اجراي برنامه­هاي فرهنگي- هنري در دانشگاهها و فرهنگسراهاي شهرهاي مختلف و نشر روزنامه­ها و ماهنامه­هاي متعدد, و نوشتن طومارهايي با امضاء نمايندگان مجلس, مسئولين مطبوعاتي, نويسندگان, ادبا, روشنفکران و شخصيت­هاي حقيقي و حقوقي به مسئولين طراز اوّل کشور, بر خواسته­هاي قانوني تأکيد مي­ورزيدند.[4]





--------------------------------------------------------------------------------

[1] - نشريه هفتگي «مبين» تهران, شنبه ۱۳/ شهريور/ ۱۳۷۸ ويژه­نامه شماره ۲ مقاله­ : «آقاي استاندار, آذربايجان زنده است و سخنان مرده نمي­خواهد».

[2] - آمار غيررسمي, ورود حدود ۷۰ هزار دستگاه خودرو به شهر کليبر در نزديکي قلعه بابک را نشان مي­داد.

[3]- حضور در مراسم سال ۱۳۸۱ در مقايسه با سال ۱۳۸۰ با مشکلاتي مواجه بود, ولي باز تعداد شرکت­کنندگان افزايش چشمگيري داشت ضمناًآمار رسمي از طرف هيچ ارگان رسمي اعلام نشد تنها, نشريه هفتگي «اختر» که به مديريت ميرطاهر موسوي نماينده مردم تبريز در مجلس ششم منتشر ميشد در آن روزها نوشت: حدود ۶۰ هزار نفر از مردم آذربايجان براي استفاده از هواي لطيف, تفريح و به عنوان توريست از قلعه بابک ديدن کردند!

[4] - نوشته شدن اوّلين طومار در سال ۱۳۷۷ بوسيله نويسندگان و روشنفکران آذربايجاني در مورد اجراي اصل ۱۵ قانون اساسي به آقاي خاتمي رئيس جمهور با امضاء ۶۸ نفر؛ در تابستان سال ۱۳۷۹ و در سفر آقاي خاتمي به آذربايجان غربي طومار ديگري با امضاء نمايندگان مجلس, مسئولين مطبوعات آذربايجان, روشنفکران و نويسندگان آذربايجان نوشته و تقديم ايشان شد, در اسفند ۱۳۷۹ هم با امضاء ۷۷۲نفر از نمايندگان مجلس و روشنفکران ترک, کرد, عرب و ترکمن طومار ديگر به آقاي خاتمي ارسال گرديد. طومار مسئولين و روشنفکران ترک استان همدان هم به رهبر انقلاب آيت­اله خامنه­اي در سال ۱۳۸۳در سفر ايشان به همدان تقديم گرديد؛ و طومارهاي زيادي از طرف اقشار مختلف مردم نوشته و ارسال شده که در اين مقال نمي­گنجد.