نامه جمعي از نويسندگان، روزنامه نگاران، فعالين فرهنگي و اجتماعي و تشکلهاي فرهنگي اورميه به رئيس جمهوري

تاريخ: 27/6/1383

اورمو يازار، قزئته چي، کولتورل ـ ايجتيماعي چاليشقان و مدني اؤرگوتلرينين جومهور باشقانينا مکتوبو

اولو تانرينين آدي ايله

ايران ايسلام جومهوريتينين سايين جومهور باشقاني
سيد محمد خاتمي جنابلاري!

بو ايلين مورداد آييندا بؤيوک مشروطيت قيامينين 100-جو ايل دؤنومونو بير عصرين اؤتمه سينه رغماً چوخلو ايستک و عاليه شوعارلارينين يئرينه يئتيريلمه ديگي حالدا آغيرلاديق. شوبهه سيز او دؤورده عدالت، ايرتيجاع و ايستيبدادا قارشي اولان برابرليک و موساوات، اؤزگورلوک، رئفورم، دئموکراسي، پارلمانتاريستي نيظام، شورا و ايالتي و ولايتي انجومنلر شوعارلاري قاليبينده دوغان اولو اينسانجيل دوشونجه لري بو اؤلکه نين موباريزه تاريخينده بير دؤنم نؤقطه سيدير، اينانجينداييق. سؤز قونوسو شوعارلار و آرزولارين ايستيبداد حاکيميتي و يابانجيلارين دخالتي کيمي چئشيتلي ندنلردن دولايي الده ائديلمه مه سينه باخماياراق، ميلتيميزين حوريت و ظولمه قارشي عوصيان روحو ياشاميشدير. بو ايستيقامتده آذربايجان ميلتينين اؤنجوللوگو ايله ياپيلميش اولان هر هانسي بير قيام يا اينقيلابي تاريخيميزين آلتين صحيفه سي کيمي دگرلنديريريک.

1357 ايسلام اينقيلابي يئني بير حياتين گله جگيندن خبر وئريب ايسلامين اولو تعاليمينه داياناراق، خالق حيماسه سي کيمي طاغوت و ايستيبدادين سيمالاريني بؤيوک ميقياسدا محو ائتميشدير. ايندي ايسه ايسلام حؤکومتينين عؤمرو ايگيرمي بئشه وارديقدا ساواش و ايقتيصادي و ايداره چيليک سورون و تشويشلرين اورتادان قالخماسينا باخماياراق تأسوفله اؤلکه نين بعضي مسؤل و موديرلري ميلتين اينساني، مشروع و قانوني ايستکلري ايله ايلگيلي هئچ بير عملي گيريشمه ده بولونماميشلار دئيه، دوشونوروک. اؤلکه نين آناياساسي، اينسان حاقلاري کونوانسيونلاري و سونوج اعتيباريله اينسانين فيطرتينه دايالي وورغولانان بو ايستکلر يوزلر آچيق مکتوب، تومار، بيلديريش و ... قاليبينده سوروملو داييره لر و اؤزلليکله سيزين عالي محضرينيزه سونولموش آما ندنسه سوکوتلا قارشيلانيب، قبول يا ردلرينه عاييد هئچ بير جاواب آلينماميشدير!

رئفورميستي حرکاتين دوغوشو و جنابعالينين 2 خورداد 76 جومهور باشقانليغي سئچکيلرينده تاريخي ايستيقبالين ندني قانون حاکيميتي، دوشونجه و سؤز آزادليغي، اينسان کرامتينين قورونماسي، فردي و ايجتيماعي حوقوقون مودافيعه سي، ايجتيماعي عدالت و گليشمه و تبعيضي چئشيتلي شکيللرينده آرادان قالديرما شوعارلاري اولموشدور. سيزين جومهور باشقانليغينيزين ايلک دؤورونده ضعفلر و آخسارليقلارا رغماً نيسبي اولسا بئله گليشمه لره باخماياراق ميلتين سس صانديقلارينين باشينا گلرک 80-جي ايلده سيزي يئنيدن سئچمه لري اومود و اعتيمادلارينين آچيقجا گؤسترگه سي ايدي. گلينيز اينصافلا حؤکم ائدک. باشقانليغينيزين عؤمرو 7- ه وارديقدا آناياسا و اونون ايجراسينا دايانان بو شوعارلارين نئچه فاييزي حياتا کئچميشدير؟

4 ايل اؤنجه بئله بير زاماندا باتي آذربايجان ايالتينه تشريف گتيرديکده بير چوخ آيدين، قزئته چي، ميلت وکيلي و آذربايجان کولتورل فعاللارينين سيزه خيطاباً آچيق مکتوبو ياييملانميش مع الاسف بوگونه دک جاوابسيز قالميشدير. بوگون يئني گؤروشوموزده مسؤوللار اؤزلليکله جنابعاليدن آذربايجان ميلتينين حاقلي، مدني و دئموکراتيک ايستکلرينين جيدي شکيلده گؤز اؤنونه آليب عملي اولماسيني ايستمکده ييک و نه يازيب دئمه ليييک کي، کئچميشده کيلرين تکراري اولماسين!

جناب پرئزيدنت!
باتي آذربايجان ايالتي گليشمه گه گرکلي اولان ظرفيت و پتانسيللره صاحيب اولماسينا رغماً رسمي راپورتلارا اساساً ميلي گلير جهتيندن 30 ايالت ايچره 25-جي و دؤولت سرمايه ياتيريمي باخيميندان 28-جي سيراني قازانميشدير. اؤلکه چاپيندا هر شخصين ايلليک گلير آرتيمي 400 مين تومن اولدوغو حالدا باتي آذربايجان ايالتينده بو رقمين 33 مين تومنه دوشمه سي گؤرونور. وئريلن آمارلارا داياناراق بؤلگه ده ياشايانلارين کئچينمه و ايقتيصادي سويه سينين اوزوجو و دوشوک اولدوغونو سؤيله يه بيلريک. بؤيله دورومدا کاذيب پئشه لر، اينتيحار و ايشسيزليگين آرتماسي ايله بيرليکده ايالتلرين مرکزينه کؤچمه و دولاييسيلا کندلرين ويران اولماسي سانکي قاچينيلماز گرچکدير.

صنايع و معدنلر وزارتينين صراحتله آچيقلاديغي آمارا گؤره اؤلکه صنعتينين 49 فاييزي يالنيز 4 ايالتده، 9/4 فاييزي ايسه باشقا 13 ايالتده بولونماقدادير. تبعيضلي سانتراليستي سياستلردن دولايي اؤتن ايللرده آذربايجانين سونسوز ايقتيصادي ضررلره معروض قالديغينا اعتيراف ائتمه ليييک. گرچکلري گؤرمه ييب، سانتراليزم و ايقتيصادي تبعيضلره قارشي تدبير آلمامانين چوخ آجي سونوجلارينا گله جک ايللرده شاهيد اولاجاييق. آنا صنايع و تبديلي صنعتلرين ياراديلماسي، توريزم ايله ايلگيلي سرمايه ياتيرما و سرحدلريميزده بازارلارين قورولماسي دوغال اولاراق بؤلگه نين ايقتيصادي دورومونو موثبت يؤنده ساغلاياجاق دئيه، اينانيريق.

سايين جومهور باشقاني!
آذربايجان تاريخ بويو تمدون و کولتور بئشيگي اولدوغو اوچون ايسلام، ايران و بشريت ايجتيماعيتينه سونسوز خيدمتلر سونموشدور. 3-جو مينايلليگين باشلانغيجيندا بو يوردون اؤولادي نئچه مين ايلليک اسکي تاريخه صاحيب اولمالارينا باخماياراق بعضي مسؤللارين دار گؤروشلريندن دولايي آناياسادا دا آچيقجا وورغولانميش ان ايلکين، بديهي و مشروع اينساني حاقلاري يعني آناديلينده تحصيلدن محروم قالميشلاردير. ايران چوخ ميلتلي بير اؤلکه دير. اونا گؤره ده اينسان حاقلاري بياننامه سي گرکسه، آناياساني گؤز اؤنونه آلاراق چئشيتلي ميلتلرين کولتورل، ايقتيصادي، ايجتيماعي و سياسي حاقلاريني تانيماغي گرکير.

توپلومدا ياشايانلارين امنيتيني قوروما، اونلارين اساس حاقلارينا سايغي گؤسترمه و سونوجدا دئموکراتيک بير نيظامين قورولماسي، پلوراليزمي قبول ائديب اونا بويون اگمه دن الده ائديلمه يه جکدير. ندن آذربايجانلي کولتورل پروقراملار قاليبينده بعضي کولتور و اينجه صنعت خاديمليگينه مودعيلر طرفيندن راحاتجا استئهزاء اولاراق اهانتلره معروض قاليب، کيمليک و کولتورو تخريب اولونماقدادير؟ ندن بو اؤلکه نين تورک ميلتي استاندارد بير بيچيمده اولان راديو و تلويزيون و ساييره کولتورل ملزمه لردن محروم قالميشدير؟

مسؤللارين اعتيرافينا گؤره آذربايجانليلارين تحصيل سويه سينين دوشوک اولما سببي اؤز دوغما ديللرينده تحصيل آلا بيلمه ديکلريدير. هاچانادک بو توپراغين اؤولادي بو قانوني، اينساني و ايلاهي حاقلارينا ال تاپماغي گؤزله يه جکدير؟ بيز بو اؤنملي مؤوضوعا تئزليکله ديقت يئتيريلسين دئيه، بير داها هر ندن کئچرسک، اؤز کولتور و اؤزلليکله آناديليميزدن کئچمه يه جه ييک جومله سينين آلتيني جيزيريق.

جنابينيز کئچميش ايللرده تمدونلر دانيشيغي تئزيني اؤنرله ديگينيزده ميلتلرآراسي باريشين قورونماسي دوغرولتوسوندا لاييق بير ايش ياپميشدينيز. بو اولو دوشونجه نين اؤلکه ايچريسينده ده ديقت مرکزينده اولماسيني آرزولارديق. اؤتن 7 ايلده آذربايجان ميلي حرکتي فعاللارينين دؤنه ـ دؤنه ايسته مه لرينه رغماً دانيشيق و فيکير آليش ـ وئريشينه هئچ بير ايمکان يارانماميشدير و اؤنجه وورغولاديغيميز کيمي بو قونودا يوزلرجه مکتوب جاوابسيز قالميشدير. ميلته جاواب وئرمه ده تعهودلو اولمانين واختييله ان اساس شوعارلارينيزدان اولدوغونو اونودا بيلمه يه جه ييک. باشقالاريني قبول ائتمه و صولحون ايلکين اساسي، اونلاري دينله مک و اولدوقلاري کيمي قبول ائتمک دئييلمي؟

مهربانسيزليقلار و ميلتيميزين مدني و مشروع ايستکلري قارشيسيندا مسؤللارين آنلاملي سوکوتلارينا رغماً آذربايجانين کولتورل ـ ايجتيماعي فعاللاري چوخلو سند و دليللرين شهادتينه گؤره اؤلکه نين ياسالاري چرچيوه سينده چاليشيب، هئچ زامان دئموکراتيک، مدني و مساليمتلي اوصوللاردان اوزاقلاشماميشلاردير. باخماياراق کي، سون ايللرده اؤزلليکله جاري ايلين تير آييندا بابک قالاسي مراسيمينين گونلرينده مسؤللار طرفيندن امنيتي و گاهدان نيظامي چاتيشمالارا شاهيد اولدوق. گؤروندوگو کيمي ميلتين مشروع ايستکلرينه اعتيناسيزليقلا بيرگه امنيتي و نيظامي تدبيرلرين آلينماسي حرکتي راديکاليزه ائتمکدن باشقا مسئله نين چؤزومونه يارديمجي اولماياجاقدير. ميلتلرين اويانيشي، ميلي و قومي بيلگييه صاحيب اولمالاري و کيمليک آختاريشي قوتسال و آلقيشا لاييق بير چاليشمادير. بو چاليشما منطيقي و آغيلليجا دوشونولدوکده، تهديد دئييل، هر يؤنلو ايره ليلمه و گليشمه اوچون حؤکومتلر و ميلتلره بير فورصت کيمي دگرلنديريلير. بو فورصتي قاچيرماياليم.

ترجمه فارسی نامه به رئيس جمهوری:

بسمه تعالي

تاريخ: 27/6/1383

نامه جمعي از نويسندگان، روزنامه نگاران، فعالين فرهنگي و اجتماعي و تشکلهاي فرهنگي اورميه به رئيس جمهوري

رئيس جمهور محترم جمهوري اسلامي ايران
جناب آقاي سيد محمد خاتمي!

در مردادماه سال جاري در حالي آغاز يکصدمين سالگرد قيام کبير مشروطيت را گرامي داشتيم که در کمال ناباوري عليرغم سپري شدن يک قرن از آن هنوز برخي از مطالبات و شعارهاي عاليه اش جامه عمل نپوشيده اند. بيترديد تولد انديشه هاي عالي انسانگرايانه در آن دوره در قالب شعارهاي عدالت طلبي، رفع ارتجاع و استبداد، برابري و مساوات، آزادي طلبي، اصلاحات، دموکراسي، نظام پارلمانتاريستي، شوراها و انجمنهاي ايالتي و ولايتي نقطه عطفي در تاريخ مبارزاتي اين سرزمين محسوب ميشود. اگرچه تحقق اين شعارها و آمال برحق به دلايل متعدد از جمله استبدادزدگي و دخالت بيگانگان در آن دوره ممکن نشد، به گواهي تاريخ روح آزاديخواهي و ظلمستيزي مردم نيز آرام نگرفت. در اين راستا هر يک از قيامها و انقلابهاي مردمي که آذربايجان همواره پيشقراول آنها بوده است، به مثابه برگ زريني از تاريخ اين ملک ميباشند.

انقلاب اسلامي سال 57 به عنوان حماسه اي مردمي با تکيه بر تعاليم عاليه اسلام بسياري از ظواهر طاغوت و استبداد را درهم شکست تا نويدبخش حياتي جديد باشد. اکنون پس از گذشت ربع قرن از عمر حکومت اسلامي و مرتفع شدن بسياري از مشکلات و دغدغه ها از جمله جنگ و بحرانهاي اقتصادي و مديريتي متأسفانه هنوز هم شاهد اراده معطوف به عمل برخي از مسؤلان و مديران کشور در رابطه با خواسته هاي انساني، مشروع و قانوني مردم نيستيم. اين مطالبات که مبتني بر قانون اساسي کشور، کنوانسيونهاي حقوق بشر و در نهايت مبتني بر فطرت انساني است، تاکنون در قالب صدها نامه سرگشاده، تومار، بيانيه و ... به مسؤولين کشور و مخصوصاً به حضور جنابعالي ارايه شده است که در کمال تأسف همگي با سکوت مواجه شده و هيچ جوابي دال بر رد يا تأييد آنها دريافت نشده است!

ظهور جنبش اصلاحطلبي و استقبال تاريخي مردم از حضور جنابعالي در انتخابات رياست جمهوري دوم خرداد سال 76 مرهون شعارهاي قانونگرايي، آزادي انديشه و بيان، حفظ کرامت انسان، رعايت حقوق فردي، آزاديهاي اجتماعي، توسعه و عدالت اجتماعي و رفع تبعيض در اشکال گوناگون آن بود. با وجود پيشرفتهاي نسبي در دوره اول رياست جمهوري شما و وجود ضعفها و کاستيها حضور مردم در پاي صندوقهاي رأي و انتخاب مجدد شما در سال 80 نشان از اميد و اعتماد مردم داشت. بياييد منصفانه به قضاوت بنشينيم. پس از سپري شدن 7 سال از عمر رياست جمهوري شما شعارهاي مذکور که تأکيدي ديگر باره بر مفاد قانون اساسي و اجراي آن بود، تا چه اندازه عملي شده اند؟

4 سال قبل در چنين ايامي به هنگام تشريف فرمايي جنابعالي به استان آذربايجانغربي نامه جمعي از روشنفکران، روزنامه نگاران، نمايندگان مجلس شوراي اسلامي و فعالين فرهنگي آذربايجان در خطاب به شما منتشر گرديد که متأسفانه آن نيز تاکنون بي پاسخ مانده است. اکنون در ديدار مجدد شما يک بار ديگر خواستار توجه جدي مسؤلين و مخصوصاً جنابعالي و عملي شدن مطالبات برحق و خواسته هاي مدني و دموکراتيک ملت آذربايجان هستيم و چه بگوييم و چه بنويسيم که تکرار مکررات پيشين نباشد؟

جناب آقای رئيس جمهور!
استان آذربايجانغربي عليرغم داشتن ظرفيتها و پتانسيلهاي لازم براي توسعه بنا بر گزارشهاي رسمي ارايه شده در بين 30 استان کشور در رديف بيست و پنجم و از نظر سرمايه گذاري دولتي در رتبه 28 کشور قرار دارد. در حاليکه سرانه پس انداز کشور 400 هزار تومان است، سرانه پس انداز در استان آذربايجانغربي 33 هزار تومان مي باشد. با نگاهي به داده هاي ارايه شده وضع رقت بار اقتصادي و معيشتي مردم اين منطقه آشکار ميگردد. رواج روزافزون مشاغل کاذب، افزايش آمار خودکشي، افزايش نرخ بيکاري و افزايش مهاجرتهاي بيرويه به مراکز استانها و نابودي روستاها از پيامدهاي طبيعي و گريزناپذير وضعيت حاضر است.

بر پايه آمار و داده هاي صريح وزارت صنايع و معادن تنها 4 استان کشور 49 درصد صنعت کشور را در اختيار دارند و 13 استان ديگر کشور 9/4 درصد صنعت را در خود جاي داده اند. بايد اذعان داشت که آذربايجان به دليل اعمال سياستهاي سانتراليستي تبعيض آلود در سالهاي گذشته زيانهاي اقتصادي بيشماري ديده و متحمل شده است. عدم توجه به واقعيتها و عدم اهتمام جدي در دفع سانتراليسم و رفع تبعيض اقتصادي ميتواند در سالهاي آتي نتايج زيانباري به همراه داشته باشد. طبيعي است که ايجاد صنايع مادر، سرمايه گذاري در زمينه گردشگري و توريسم، راه اندازي صنايع تبديلي و فعالسازي بازارچه هاي مرزي در بهبود اوضاع اقتصادي منطقه ميتواند مؤثر باشد.

رئيس جمهور محترم!
آذربايجان هميشه تاريخ از حوزه هاي تمدنخيز و فرهنگساز بوده و از اين رهگذر خدمات شاياني به اسلام و ايران و جامعه بشري ارايه کرده است. در آستانه هزاره سوم فرزندان اين سرزمين عليرغم برخورداري از پيشينه تمدني چندين هزار ساله به واسطه تنگ نظريهاي برخي از مسؤلين حکومتي از تحصيل به زبان مادري خود که از بديهيترين و مشروعترين حقوق انساني آنهاست و در قانون اساسي نيز به تصريح آمده است، محرومند. ايران کشوري کثيرالمله است، لذا رعايت حقوق فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي و سياسي ملل مختلف با امعان نظر به منشور حقوق بشر و قانون اساسي امري ضروري مينمايد.

بايد باور کنيم که تأمين امنيت آحاد جامعه، احترام به حقوق اساسي آنها و در کل تحقق نظام مردمسالار و دموکراتيک جز پذيرش پلوراليسم و تمکين به آن ميسر نيست. چگونه است که آذربايجاني از سوي برخي از مدعيان پاسداري از حريم فرهنگ و هنر در قالب برنامه هاي فرهنگي به آساني مورد تمسخر و توهين واقع شده و هويت و فرهنگ آن تخطئه ميشود؟ چرا بايد ترکان اين سرزمين از داشتن راديو و تلويزيوني استاندارد و مقبول و ساير ملزومات فرهنگي محروم باشند؟
به اعتراف مسؤلين آموزش کشور از عمده دلايل بيسوادي و افت شديد تحصيلي در آذربايجان عدم امکان تحصيل و آموزش به زبان مادري است. فرزندان اين مرز و بوم تا کي بايد در انتظار تحقق اين حق الهي، انساني و قانوني خويش باشند؟ ما ضمن درخواست توجه عاجل به اين مهم تأکيد مينماييم که از هر چه بگذريم از فرهنگ خود و به ويژه از زبان مادري خويش نخواهيم گذشت.

جنابعالي با ارايه تز گفتگوي تمدنها در سالهاي پيش گامي درخور براي حفظ بيشتر صلح بين ملتها برداشتيد و اي کاش اين ايده عالي در داخل کشور نيز مورد توجه و دقت قرار ميگرفت. در طول 7 سال گذشته عليرغم درخواستهاي مکرر فعالين حرکت ملي آذربايجان هيچ فرصت و امکاني براي گفتگو و تبادل نظر مهيا نشد و چنانکه پيش از اين مذکور افتاد، در اين خصوص صدها نامه و درخواست بي پاسخ ماند. نميتوانيم از ياد ببريم که پاسخگويي همواره از شعارهاي اساسي شما بوده است. مگر نه اين است که مقدمه صلح و ديگرپذيري شنيدن و تحمل ديگري است؟

عليرغم همه بي مهريها و سکوت معنيدار مسؤلين حکومتي در برابر خواسته هاي مدني و مشروع ملتمان فعالين فرهنگي و اجتماعي آذربايجان بنا بر اقرار شواهد و قراين همواره در فعاليتهاي خويش قوانين جاري و ساري کشور را مد نظر داشته و هيچ وقت از رعايت اصول دموکراسي و مدني و روشهاي مسالمت آميز غفلت نکرده اند. با اين وصف متأسفانه در سالهاي اخير به ويژه در روزهاي برگزاري مراسم قلعه بابک در تيرماه سال جاري شاهد برخوردهاي امنيتي و گاهاً نظامي از سوي مسؤلين کشور بوديم. به نظر ميرسد که همزمان با بيتوجهي به مطالبات مشروع مردم اتخاذ تدابير امنيتي و نظامي جز راديکاليزه کردن حرکت مردمي هيچ کمکي به حل و فصل امور نخواهد کرد. بيداري و آگاهي ملتها و تلاش آنها براي کسب معرفت ملي و قومي و بازخواني هويت خويش تلاشي مقدس و قابل تحسين است. اين تلاش در صورت درک و دريافت منطقي و عقلاني نه تهديد که فرصتي براي تکامل و پيشرفت همه جانبه فراروي حکومتها و ملتها قرار مي دهد. اين فرصت را از دست ندهيم.

مکتوبا قولچکنلرين ليسته سي:امضاء کنندگان نامه:

هفته نامه فردای ما ـ انتشارات ياز ـ مؤسسه فرهنگي و هنری ارمغان ساوالان ـ مؤسسه فرهنگی و هنری نی قلم ـ مؤسسه فرهنگی و هنری باريش ـ نشريه دانشجويي اويانيش ـ کانون مطالعات آذربايجانشناسي ـ نشريه دانشجويي اؤلکه ـ تورک ائل کيتاب ائوی ـ دکتر جمال آيريملو ـ بهرام اسدی ـ نرگس اعظميان ـ حجت الهامي ـ محمد الله قليپور ـ دکتر امين اکبرپور ـ توحيد ايوبي ـ اسلام بابازاده ـ سياوش باغبان ـ يوسف بهنمون ـ مهندس يوسف بيداردل ـ مهندس اسماعيل پاشايي ـ جعفر پری ـ مهندس فخران پورنجفي ـ قربان پورولي ـ دکتر ناصر تارک ـ مهرداد تبريزی ـ ميرفريدون تيموری ـ نسرين جعفری ـ اسماعيل جوادی ـ فرهاد جوادی ـ مهندس عليرضا جوانبخت قولونجو ـ عزت حاجیزاده ـ جواد حاجيلاری ـ حسين حسينزاده ـ مظفر خداوندگار ـ محرم خرمي مارکاني ـ دکتر خسرو دباغ ـ يوسفعلي دستان ـ حسن رضايي ـ اصغر ستاری ـ دکتر مقصود سليمانپور ـ مهندس الله قلی سيراني ـ حميد شافعي ـ اوختای شافعي ـ عادل شاهوئردی ـ تيمور شکر ايزدی ـ محمود صادقپور ـ کيان صفری ـ مهدی عباسي ـ دکتر عليرضا عبدالهي ـ مهندس ايلقار عليزاده ـ محمدعلي عليزاده ـ لطيف فرجزاده ـ مهندس فرشيد فرشيدفر ـ رسول کامران کشتيبان ـ محرم کامراني ـ دکتر محمد مخفيان ـ اسماعيل مددی ـ بولوت مرادی ـ مهندس محمد ملکي تقيآباد ـ وحيد منافي ـ سيدجواد موسوی ـ مهندس منصور مولايي ـ حسن منتظمي ـ دکتر فرخ ميرزاطلوعي ـ حميد نظری ـ سليمان هاشمزاده ـ شهرام يوزباشي

---